Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

згусце́лы, ‑ая, ‑ае.

Які згусцеў; загусцелы. Згусцелае цеста.

згусце́ць, ‑ее; зак.

Тое, што і згусціцца. Кісель згусцеў. □ У цемры, якая яшчэ больш згусцела пасля ўспышкі ракеты, дзедавай постаці не было відаць. Сіняўскі.

згусці́цца, ‑ціцца; зак.

Стаць густым або больш густым. Цеста згусцілася. Хмары згусціліся. □ Усюды стала цямней, паветра згусцілася, павільгатнела, і гарадскія лямпачкі ледзь толькі блішчалі. Кулакоўскі. / Пра цемнату, змрок і пад. Цёмная сінь згусцілася на даляглядзе. Чорны. Змрок згусціўся да таго, што за пяць крокаў не разбярэш: чалавек ідзе ці куст пасоўваецца насустрач. Пташнікаў.

•••

Атмасфера згусцілася гл. атмасфера.

Хмары згусціліся гл. хмара.

згусці́ць, згушчу, згусціш, згусціць; зак., што.

Зрабіць густым або больш густым. Згусціць цеста. Згусціць пасевы.

•••

Згусціць атмасферу — стварыць напружанае становішча, абстаноўку.

Згусціць фарбы — празмерна перавялічыць што‑н., звычайна адмоўнае (у вусным апавяданні, адлюстраванні і інш.).

згушча́льнасць, ‑і, ж.

Здольнасць згушчацца.

згушча́льнік, ‑а, м.

Спец.

1. Апарат для аддзялення цвёрдых часцінак ад вадкасці.

2. Рэчыва, якое дабаўляюць да другога рэчыва або сумесі для згушчэння.

згу́шчанасць, ‑і, ж.

Вялікая гушчыня, шчыльнасць чаго‑н. Згушчанасць насельніцтва ў горадзе. Згушчанасць пасеваў.

згу́шчаны і згушчо́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад згусціць.

2. у знач. прым. Прыгатаваны гусцейшым, чым звычайна, шляхам выпарэння часткі вады. Згушчонае малако.

згушча́цца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да згусціцца.

2. Паддавацца згушчэнню. Пара пры ахаладжэнні хутка згушчаецца.

3. Зал. да згушчаць.

згушча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да згусціць.