Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

зубры́ха, ‑і, ДМ ‑рысе, ж.

Самка зубра.

зубры́ца, ‑ы, ж.

Самка зубра. [У статку] і маладыя зубры, і падлеткі, і дарослыя зубрыцы з цялятамі, падобнымі на буйных, калматых медзведзянят. В. Вольскі.

зубры́цца, зубрыцца; незак.

Зал. да зубрыць.

зубры́ць, зубру, зубрыш, зубрыць; незак., што.

Разм. Механічна завучваць што‑н., не ўнікаючы ў сэнс. Зубрыць верш. Зубрыць урокі. □ Калі ні заходзіў Цімка да Сёмкі Чыжыка, дык той усё зубрыў матэматыку. Каваль.

зубрэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. зубрыць.

зубча́сты, ‑ая, ‑ае.

1. З зубцамі, зуб’ем. Зубчастае кола. □ Ільночасальныя машыны спецыяльнымі зубчастымі шчоткамі аддзяляюць доўгае валакно ад кароткага. Рунец.

2. Які мае няроўныя, ломаныя абрысы. Узышоў месяц. Выразна выступілі зубчастыя верхавіны ёлак. Лынькоў. У вадзе люстравалася неба і зубчасты верх лесу. Чорны.

зубча́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Зубчастая частка механізма, прыстасавання. Зубчатка дамкрата.

2. Няроўнасць у абрысах чаго‑н. Толькі далёка-далёка, на самым даляглядзе, ледзь прыкметна чарнела зубчатка лесу. Новікаў.

зубча́ты, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і зубчасты. Зубчатае кола. □ Цямнее край зубчаты бору. Багдановіч.

зу́бчык, ‑а, м.

Памянш. да зуб (у 2 знач.), да зубец; невялікі выступ на чым‑н. Зубчыкі ключа.

зуёк, зуйка, м.

Невялікая птушка сямейства сяўцоў, якая жыве па берагах вадаёмаў.