Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гру́жаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад грузіць.

2. у знач. прым. З грузам, нагружаны. І Гусоўскі ніколі не мінае будкі, калі едзе, гружаны, з лесу. Навуменка.

груз, ‑у, м.

1. Цяжар, вага. Самалёт падскочыў, вызваліўшыся ад грузу скінутых бомбаў. Шамякін. // Цяжкі прадмет. Начапіць груз на леску. // перан.; чаго. Тое, што гняце, мучыць. І людзі выпростваюць плечы, Скідаюць нявольніцтва груз. Астрэйка.

2. Тавары, паклажа, прызначаныя для перавозкі. Сям-там на пуцях стаялі.. платформы з лесам ды з іншымі грузамі. Лынькоў. Неўзабаве ўвесь нарыхтаваны груз быў перанесены на сані. М. Ткачоў.

•••

Мёртвы груз — пра матэрыяльныя каштоўнасці, якія ляжаць без выкарыстоўвання. Золата мёртвым грузам ляжыць у зямлі. Чорны.

грузаабарача́льнасць, ‑і, ж.

Здольнасць якога‑н. віду транспарту перавозіць пэўную колькасць грузаў за пэўны час.

грузаабаро́т, ‑у, М ‑роце, м.

Колькасць грузаў, перавезеных транспартам за пэўны час. Грузаабарот чыгунак. Грузаабарот рачнога флоту. Унутраны грузаабарот. Рост грузаабароту.

грузаадпра́ўшчык, ‑а, м.

Той, хто адпраўляе груз.

грузаатрыма́льнік, ‑а, м.

Той, на чыё імя адпраўляецца груз.

грузаві́к, ‑а, м.

Разм. Грузавы аўтамабіль. Удзень і ўночы стэпам пылілі грузавікі, везлі на элеватар у мяхах і проста ў кузавах золата — у поце запрацаваны хлеб. Даніленка.

грузавы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да грузу (у 2 знач.). Грузавы паток. // Прызначаны для перавозкі грузаў. Грузавы аўтамабіль.

грузапад’ёмнасць, ‑і, ж.

Гранічная здольнасць механізма паднімаць цяжкі груз. // Колькасць грузу, на перавозку або падыманне якога разлічаны вагон, аўтамабіль, ліфт і пад.

грузапад’ёмнік, ‑а, м.

Прыстасаванне, якое служыць для падымання грузаў.