Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

зво́зіцца, ‑зіцца; незак.

Зал. да звозіць.

зво́зіць, звожу, звозіш, звозіць.

Незак. да звезці.

зво́зка, ‑і, ДМ ‑зцы, ж.

Дзеянне паводле дзеясл. звозіць — звезці (у 1–3 знач.).

зво́зчык, ‑а, м.

Той, хто звозіць што‑н. Звозчык снапоў.

зво́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.

Тое, што і звольніцца.

зво́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.

Тое, што і звольніць.

зво́льніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.

Часова або канчаткова вызваліцца ад выканання якіх‑н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад. Звольніцца з вайсковай службы. Звольніцца па ўласнаму жаданню. □ Якраз у гэты дзень звольнілася з працы кур’ерка студыі. Васілевіч.

зво́льніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.

Часова або канчаткова вызваліць ад выканання якіх‑н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад. Анатолю робіцца прыкра. Сапраўды, як ён мог адважыцца падаць заяву, каб яго звольнілі з завода? Асіпенка. Па вёсцы пранеслася чутка, што лесніка клікалі ў горад і звольнілі з пасады. Каваль.

звон, звана́ і зво́ну, ж.

1. звана́; мн. званы́, ‑о́ў. Ударны сігнальны падвясны інструмент (з медзі або з меднага сплаву) у выглядзе ўсечанага пустога конуса з падвешаным усярэдзіне ўдарнікам (языком). Царкоўны звон. □ А выйдзе на бераг Дзвіны, заспявае песню — званы змоўкнуць у княжацкім Полацку, хвалі прыціхнуць каля берагоў, жаўранкі злятаюцца да яе, садзяцца на плячо і слухаюць тую Алёнчыну песню. Грахоўскі. Адзванілі званы на званіцах, І збуцвелі, паніклі крыжы, Знакі цемры-імжы. Колас.

2. зво́ну. Гук, які ўтвараецца гэтым інструментам, а таксама металічнымі або шклянымі прадметамі пры ўдары. Звон касы. Звон шклянак. Звон ланцуга. // Гудзенне насякомых, спеў птушак і інш. Камарыны звон плыў над млявым, ціхім балотам... Бялевіч. Заплюшчыць [Сцёпка] вочы — і чуе звон жаваранкаў, адчувае пах суніц, свежага сена, хвоі. Хомчанка.

3. зво́ну; перан. Пагалоскі, плёткі. Не хацеў.. [Пятро] чуць таго звону, што ўжо яго Улляна разнесла па сяле. Ракітны.

•••

Званіць ва ўсе званы гл. званіць.

Малінавы звон — вельмі прыемны, мяккі па сваім тэмбры звон.

зво́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да звана.