Verbum

грэнадзёр, ‑а, м.

1. У 17–18 стст. салдат, навучаны кіданню ручных гранат.

2. У царскай арміі і некаторых зарубежных арміях — салдат або афіцэр адборных (па высокаму росту) пяхотных і кавалерыйскіх часцей.

[Фр. grenadier.]

грэнадзёрскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да грэнадзёра, грэнадзёраў, складаецца з іх. Грэнадзёрскі полк. Грэнадзёрскі рост.

грэна́ж, ‑у, м.

Нарыхтоўка і атрыманне грэны.

грэна́жны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з атрыманнем грэнажу. Грэнажная станцыя. Грэнажная вытворчасць.

грэ́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Падсмажаны на масле і падсушаны кусочак белага хлеба. Суп з грэнкамі.

грэ́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад грэць.

2. у знач. прым. Цёплы, падагрэты. Грэтая вада.

грэх, граху і граху; мн. грахі, ‑оў; м.

1. У веруючых — парушэнне правіл рэлігійнай маралі. Поп, вядома, мог бы пакараць Андрэя, але ён сам меў столькі грахоў, што пабаяўся крануць гэтага свавольнага шляхцюка. Чарнышэвіч. Кожную нядзелю Хадося хадзіла ў малітоўны дом адмольваць грахі. Гроднеў.

2. Заганны ўчынак, памылка, правінка. Пры пачатку новай справы не мінеш ніколі грэху: то прышыў не так рукавы, то няроўным швом праехаў. Дубоўка. І грозна і гнеўна глядзіць ён на грэх, — І ўсыпле-ж дзед Сцёпку за гэты агрэх! Крапіва.

3. у знач. вык. Разм. Нядобра, недаравальна, недазвольна. Грэх сядзець без работы. □ — Грэх табе будзе, Сцёпка, ну, проста такі грэх, калі ты вучыцца не будзеш, — казала Аленка. Колас. // (з адмоўем: не грэх). Дазваляецца; не дрэнна б. Дабром і пахваліцца не грэх. □ — Эт! не грэх ужо мне, старому, пад кажухом пазней паляжаць! Бядуля.

•••

Браць (узяць) грэх на душу гл. браць.

Далей (падалей) ад граху гл. далей.

З грахом папалам гл. папалам.

І смех і грэх гл. смех.

Нядоўга і да граху гл. нядоўга.

Няма чаго граху таіць гл. таіць.

Смяртэльны (смертны) грэх — недаравальны ўчынак, вялікая правінка.

Як на грэх — як на зло, на няшчасце.

грэхападзе́нне, ‑я, н.

У біблейскім міфічным паданні — парушэнне першымі людзьмі, Адамам і Евай, запаветаў бога. // перан. Кніжн., іран. Парушэнне грамадскіх норм паводзін, маралі і пад. Мы вышэй прывялі прыклад таго, як Энгельгардт, учыніўшы сваё народніцкае грэхападзенне, дапісаўся да таго, што «добра было б» развіваць у вёсцы адработкі! Ленін.

грэ́цкі ​¹, ‑ая, ‑ае.

Прыгатаваны з зерня грэчкі. Грэцкія крупы. Грэцкая мука.

грэ́цкі ​², ‑ая, ‑ае.

Як састаўная частка некаторых складаных пазваў. Грэцкі арэх.

грэ́цца, грэюся, грэешся, грэецца; незак.

1. Грэць, саграваць сябе. Назбірае бабка трэсак, падпаліць у печы і грэецца перад агнём. Якімовіч. Вусаты кот Фядот любіў грэцца па сонцы, калі яно свеціць у хату. Брыль.

2. Рабіцца цёплым, гарачым; пагравацца. Чай грэецца. Радыятар грэецца.