Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

збо́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да збочыць.

збо́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

Разм. Стаць бокам, нахіліцца набок. Танк, атрымаўшы ўдар, збочыўся, прапоўз метраў дваццаць і стаў. Дудо.

збо́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

1. Сысці або з’ехаць убок, даючы каму‑н. дарогу. Алена борзда збочыла ў ячмень, каб даць конніку дарогу. Мележ. Міхась збочыў, уступаючы дарогу жанчынам. Васілёнак.

2. Звярнуць убок з дарогі, мяняючы кірунак руху; павярнуць куды‑н. Збочыць у завулак. □ Міхась збочыў з язджалай дарогі і, расхінаючы рукамі галлё маладога зарасніку, пабрыў па лесе. Сачанка. // перан. Адмовіцца ад ранейшых прынцыпаў, поглядаў, змяніць свае паводзіны. А калі ты збочыш з той дарогі, Што да мэты нас вядзе святой, — Не чакай ніякай дапамогі І падтрымкі не прасі маёй! Непачаловіч.

3. што. Разм. Павярнуць убок, скрывіць (галаву, шыю і пад.). Збочыць плячо.

збрадзі́цца, збродзіцца; зак.

Прайсці працэс браджэння. Піва збродзіцца да вечара.

збрадзі́ць, збраджу, збродзіш, збродзіць; зак., што.

Падвергнуць што‑н. браджэнню.

збракава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., каго-што.

Знайшоўшы брак, загану, прызнаць непрыгодным. Мяне гэты доктар-дзівак на першым жа медыцынскім аглядзе збракаваў за маю дэфектную, сагнутую ў локці руку. Гарэцкі.

збра́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Зак. да братацца.

збраха́цца, збрашуся, збрашашся, збрэшацца; зак.

Разм. Зраўняцца з кім‑н. у брахні. Каб з сямі вёсак сабак пазганяў, то з ім не збрэшуцца. З нар.

збраха́ць, збрашу, збрэшаш, збрэша; зак., што і без дап.

Разм. Схлусіць. Не даць збрахаць. □ Дачцы [Каетан] збрахаў, што люстэрка некалі яму падаравалі ў маёнтку. Броўка. // Сказаць, выдумаць што‑н. несур’ёзнае, пустое, смешнае. Той такі выдумшчык, што як збрэша — жываты папарвяце. Мележ.

збрахну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак. і аднакр., што і без дап.

Разм. Тое, што і збрахаць.