Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

зарыда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць рыдаць.

з’арыентава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.

1. Вызначыць па якіх‑н. арыенцірах сваё месца знаходжання або напрамак руху. Паходня прыбавіў кроку і ўжо больш з’арыентаваўся, перайшоўшы Свіслач .. і ўбачыўшы цёмныя шапкі дрэў гарадскога парку. Хадкевіч.

2. перан. Разм. Разабрацца ў чым‑н., вызначыць, як належыць дзейнічаць. Правільна з’арыентавацца ў падзеях.

з’арыентава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.

1. Адкарэкціраваць рух, размяшчэнне чаго‑н. па якіх‑н. арыенцірах. З’арыентаваць касмічную станцыю па Сонцы і Месяцы.

2. перан. Дапамагчы каму‑н. хутка разабрацца ў абставінах. Усё пісьменнікам прадумана, прадугледжана, каб пасяліць у чытача з першых жа старонак інтрыгу і з’арыентаваць яго на цярплівае даследаванне. Юрэвіч.

зарыка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць рыкаць. // Азвацца рыкам. [Рабка] спынілася, цягуча зарыкала і павольна падалася назад да статка. Хомчанка.

зары́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць рыпаць. // Рыпнуць некалькі разоў запар. Хрыпла зарыпалі дзверы сянец, бразнула гучна клямка. Галавач.

зарыпе́ць, ‑піць; зак.

Пачаць рыпець. // Рыпнуць, прарыпець. У хаце зарыпелі масніцы, і на парог выйшаў мужчына. Новікаў.

зарысава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., каго-што.

1. Зрабіць малюнак, зарысоўку каго‑, чаго‑н. Зарысаваць стол. Зарысаваць каня з натуры.

2. Разм. Пакрыць малюнкамі; зрысаваць. Зарысаваць увесь альбом.

зарысо́ўвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да зарысоўваць.

зарысо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да зарысаваць.

зарысо́ўка, ‑і, ДМ ‑соўцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зарысоўваць — зарысаваць.

2. Р мн. ‑совак. Малюнак з натуры; замалёўка, эскіз. Гэта была вельмі недакладная зарысоўка, і калі добра і доўга прыглядацца да яе, то тады рысунак праступаў выразней. Чорны.