Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

заме́сці 1, ‑мяту, ‑мяцеш, ‑мяце; ‑мяцём, ‑мецяце, ‑мятуць; пр. замёў, ‑мяла, ‑ло; зак., каго-што.

1. Падмятаючы, сабраць у адно месца; змесці. Замесці смецце ў вугал. // Падмесці на скорую руку. Замесці падлогу.

2. Занесці, засыпаць (снегам, пяском і пад.). Замяла дарогу лютая зіма. Бядуля. / у безас. ужыв. — Нашу хату аднойчы перад вайной за адну ноч зусім замяло. Алешка.

•••

Замесці сляды (след) — знішчыць, утаіць тое, што можа быць доказам віны. Пажар учынілі самі паліцэйскія: раскраўшы і прапіўшы збожжа, яны хацелі замесці сляды свайго злачынства. Шамякін.

заме́сці 2, ‑мяту, ‑мяцеш, ‑мяце; ‑мяцём, ‑мецяце, ‑мятуць; пр. замёў, ‑мяла, ‑ло; зак.

Разм. Пачаць месці.

заме́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Знак, след, зроблены на чым‑н.; метка. Зрабіць заметку на дрэве.

2. Кароткае пісьмовае ці друкаванае паведамленне аб чым‑н. На стале ляжаў макет «баявога лістка», запоўненага невялічкімі заметкамі. Лобан.

•••

Браць (узяць) на заметку гл. браць.

На заметцы ў каго — на ўліку, пад наглядам. На заметцы ў царскіх улад быў прысяжны павераны Кліменцій Зан. Г. Кісялёў.

заме́тны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Такі, якога можна заўважыць, убачыць, распазнаць. Стала смутна ў хаце, Як бы з усіх куткоў і шчылін, З усіх чуць-чуць заметных звілін Сюды бяда панапаўзала. Колас.

заме́цены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад замесці.

заме́ціць, ‑мечу, ‑меціш, ‑меціць; зак., каго-што.

Разм.

1. са злучн. «што», «як». Убачыць, угледзець. Але як бацька ні стараўся, А ўсё ж ён лёганька хістаўся. Антось даўно замеціў гэта. Колас.

2. Памеціць, прымеціць. Замеціць дарогу ў лесе. Замеціць старонку ў кнізе.

за́мець, ‑і, ж.

1. Завіруха, мяцеліца. На дварэ круціла замець, зямля курылася халодным белым дымам. Шашкоў.

2. Снег, які гоніцца ветрам па зямлі. Снегавая замець курэла за .. [Валодзем] следам. Хадкевіч. Па брусчатцы слалася замець. Карпаў.

заме́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад замеціць.

заме́шванне 1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. замешваць ​1 — замясіць ​1.

заме́шванне 2, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. замешваць ​2 — замяшаць ​1.

заме́швацца 1, ‑аецца; незак.

1. Незак. да замясіцца.

2. Зал. да замешваць ​1.

заме́швацца 2, ‑аецца; незак.

1. Незак. да замяшацца ​1.

2. Зал. да замешваць ​2.

заме́швацца 3, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да замяшацца ​2.

2. Зал. да замешваць ​3.

заме́шваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да замясіць ​1.

заме́шваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да замяшаць ​1.

заме́шваць 3, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да замяшаць ​2.