Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сэрцае́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Разм. жарт. Мужчына, які карыстаецца вялікім поспехам у жанчын; пакарыцель жаночых сэрцаў. Зразумеў, што перад намі — не шалапут, не сэрцаед нейкі, а хлопец чысты і жаніцьба для яго — справа сур’ёзная. Шамякін. Малады, прыгожы штурман з ліхім цёмным чубам вясковага сэрцаеда паблажліва ўсміхнуўся, пачуўшы пра трывогу капітана. Шашкоў.

сэрцае́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

Разм. жарт. Жанчына, якая карыстаецца вялікім поспехам у мужчын; пакарыцелька мужчынскіх сэрцаў.

сэрцазна́вец, ‑наўца, м.

Тое, што і сэрцавед.

сэрцазна́ўства, ‑а, н.

Веданне чалавечага сэрца, душэўных рухаў чалавека.

сэ́рцайка, ‑а, м.

1. Памянш.-ласк. да сэрца ​1 (у 1, 2 знач.). Выйду ў поле, выйду ў луг, Сяду пры дарозе. А ці прыйдзе любы друг? Сэрцайка ў трывозе. Дзеружынскі. // перан. Пра што‑н., што мае форму сэрца. Дае ж яшчэ жыць казкам, як не тут? Тут, дзе нават святло з-за аканіц прабіваецца ў пакой праз выразныя сэрцайкі. Караткевіч.

2. Ласкавы зварот да чалавека, які адпавядае слову «дарагі» (у 3 знач.). Маё сэрцайка.

сэрцападо́бнік, ‑а, м.

Марскі пласцінашчэлепны малюск у ракавіне, які па форме нагадвае сэрца ​1.

сэрцападо́бны, ‑ая, ‑ае.

Які па форме нагадвае сэрца ​1 (у 1 знач.). Трапеча [асіна] Сэрцападобным лістком, Нібы ў прадчуванні Сустрэч з юнаком! Лойка.

сэ́тльмент, ‑а, М ‑нце, м.

Гіст. Асобы раён у горадзе, які ствараўся ў залежных краінах імперыялістычнымі дзяржавамі для пражывання іх падданых.

[Англ. settlement — пасяленне.]

сэцэ́сія, ‑і, ж.

1. У Старажытным Рыме — дэманстрацыйны выхад плебеяў за рысу горада, што з’яўлялася своеасаблівай формай іх барацьбы з патрыцыямі. // Раскол у якой‑н. арганізацыі.

2. Назва антыпартыйнай нацыяналістычнай групоўкі, якая ўтварылася ў снежні 1924 года ў Цэнтральным камітэце Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі. Тады Гурын арганізоўвае раскол партыі (так званую сэцэсію) і абвяшчае сябе кіраўніком адколатай групы. Машара.

[Лац. secessio — пакідаць.]