садзьму́ць, ‑дзьму, ‑дзьмеш, ‑дзьме; ‑дзьмём, ‑дзьмяце; зак., каго-што.
Скінуць, знесці з паверхні чаго‑н. струменем, павевам ветру. Дзе-нідзе вецер і зусім садзьмуў з дарогі снег, кары заносіла ўбок, і Ігналь ледзь утрымліваўся на капылах. Лупсякоў. Стаяць на ганку было трудна: вось-вось садзьме вецер у гурбу, якая ўжо асталявалася па той бок ганка, дзе было зацішней. Колас. / у безас. ужыв. Бацьку .. з ложка нібы ветрам садзьмула. Курто.
са́дка 1, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. садзіць (у 7 знач.).
2. Спец. Тое, што пасаджана куды‑н. для апрацоўкі. Мартэнаўская печ на тры тоны садкі.
са́дка 2, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.
Цкаванне злоўленага звера сабакамі; прывучванне маладых ганчакоў браць воўка.
са́дкі 1, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які дае хуткі асадак. Садкі памол папяровай масы.
са́дкі 2, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які глыбока асядае ў вадзе (аб параходах, караблях). Вялікія караблі вельмі садкія.
са́дкі 3, ‑ая, ‑ае.
Рэзкі на смак, даўкі. Садкае віно.
садко́вы, ‑ая, ‑ае.
Які трымаюць у садку 2. Садковая рыба.
са́дніць, ‑ніць; незак.
Разм. Шчымець, даваць пякучы боль (у выніку ранення, раздражнення скуры, апёку і пад.). Міколку, аднак, было не да смеху, бо.. вельмі садніла параненая шчака. Лынькоў. Нарэшце такі боль пачаў праходзіць, хоць яшчэ і садніла спаленая кіслатой дзясна. Чарнышэвіч. // перан. Пра душэўныя пакуты. Нешта садніла сэрца ў Ганны, настрой дурны навяваўся на яе. Нікановіч.
садо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да саду. Садовая агароджа. □ [Алёша] чуў.. частыя таропкія крокі [Рэні] па садовай сцежцы. Лынькоў. // Прызначаны для догляду саду. Садовы нож. Садовая піла.
2. Які расце ў садзе; культурны. Садовыя дрэвы. □ Садовых кветак, красак з поля Ахапкі! Поўныя збаны! Пакой у гэтакім убранні — Замры! Рукамі развядзі... Бялевіч. // Які знаходзіцца ў садзе. Садовая лаўка.
3. Які мае адносіны да садаводства, звязаны з ім. Садовы раён. Садовыя насаджэнні. Садовай справе вучыцца.
•••
Садовая галава гл. галава.
садо́к 1, ‑дка, м.
Памянш.-ласк. да сад (у 1 знач.); невялікі сад. Ззаду .. [доміка] рос малады садок, абсаджаны кустамі парэчак, агрэсту і маліны. Чарнышэвіч.
садо́к 2, ‑дка, м.
1. Штучны вадаём для развядзення рыбы. // Прыстасаванне для трымання злоўленай жывой рыбы.
2. Памяшканне для трымання, гадоўлі і адкорму жывёлы. Гусіны садок.
3. Пастка на звяроў і птушак. Паставіў Левановіч садок, — гаварыў.. [Фарафонаў]. — Прыйшоў назаўтра раніцай, у калядніцу было, — а там повен садок ваўкоў. Як забег адзін, дык за ім усе, галодныя. Пташнікаў.
садо́м, ‑у, м.
Бязладдзе, сумятня, гоман, крык. Яўхім пачаў біць вокны, посуду, гаршкі, перавярнуў начоўкі з рошчынай і рабіў страшны садом у хаце. Бядуля.
•••
Садом і гамора — тое, што і садом (ад назваў двух гарадоў старажытнай Палесяіны, якія, паводле біблейскай легенды, былі пакараны богам за грахі жыхароў).
садо́мскі, ‑ая, ‑ае.
Кніжн. уст. Распусны, разбэшчаны.
садо́ўнік, ‑а, м.
Спецыяліст па догляду саду і вырошчванню садовых раслін. Садоўнік, відаць, падстрыгаў дрэвы для хараства, каб яны раслі не гонкія, а купчастыя. Пальчэўскі.