зако́лваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да закалоць 1.
зако́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Шпілька для валос.
зако́н, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Абавязковае для ўсіх правіла, устаноўленае вышэйшым органам дзяржаўнай улады, якое мае найвышэйшую юрыдычную сілу. Канстытуцыя — асноўны закон Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік. Кодэкс законаў аб працы. Рабіць усё па закону.
2. ‑у. Наказ, загад, які з’яўляецца неаспрэчным, абавязковым для каго‑н. Загад камандзіра — закон для падначаленых.
3. ‑у. Агульнапрынятае правіла грамадскіх паводзін; звычай. Закон гасціннасць Законы сяброўства.
4. звычайна мн. (зако́ны, ‑аў). Асноўныя палажэнні ў якой‑н. справе, абумоўленыя яе сутнасцю. Законы правапісу. Законы вершаскладання.
5. ‑у. Пастаянная, аб’ектыўна існуючая сувязь паміж з’явамі, якая выцякае з прыроды саміх рэчаў; заканамернасць. Законы развіцця прыроды. Законы класавай барацьбы.
•••
Закон божы — асноўныя палажэнні хрысціянскай рэлігіі, як прадмет выкладання ў дарэвалюцыйнай школе.
Воўчы закон — пра адносіны ў грамадстве, дзе пануе самавольства дужых.
Закон не пісан для каго або каму — пра таго, хто ігнаруе агульнапрынятыя правілы, нормы паводзін.
Па-за законам — у становішчы, калі хто‑, што‑н. не ахоўваецца законам, пазбаўлены заступніцтва з боку дзяржаўных органаў.
Сухі закон — забарона ўжываць алкагольныя напіткі.
закона... (а таксама закана...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая ўказвае на адносіны да закона, законаў, напрыклад: законапарадак, законапалажэнне.
законавучы́цель, ‑я, м.
Уст. Выкладчык закону божага ў дарэвалюцыйнай школе.
законадара́дчы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які займаецца абмеркаваннем і распрацоўкай законапраектаў. Законадарадчая камісія.
законапалажэ́нне, ‑я, н.
Закон або сукупнасць законаў у якой‑н. галіне права.
законапрае́кт, ‑у, М ‑кце, м.
Праект закона, які даецца на зацвярджэнне заканадаўчым органам.
зако́нна,
1. Прысл. да законны (у 1 знач.).
2. у знач. вык. Справядліва, па закону. — А што калі мая дачка сотак пяць у лядзе проса пасеяла, дык то ж законна, яна работніца лясгаса. Сіўцоў.
зако́ннасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць законнага; адпаведнасць закону (у 1 знач.). Законнасць пастановы. Законнасць патрабаванняў.
2. Няўхільнае выкананне законаў усімі дзяржаўнымі органамі, грамадскімі арганізацыямі, службовымі асобамі і грамадзянамі. Сацыялістычная законнасць.