Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

закарэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Засохнуць, зацвярдзець, ператварыцца ў корку. Кроў закарэла. □ Снег, снег. Нагой ступіў, не правальваецца, закарэў пасля адлігі. Калачынскі. Наскочыў мароз — закарэла гразь, умерзла і аж патрэскалася голая зямля. Капыловіч.

2. Пакрыцца засохлай граззю, кроўю і пад.; забрудзіцца. Рана закарэла. Рукі закарэлі ад гразі.

закасава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад закасаваць.

закасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., каго-што.

1. Закрэсліць, выкрасліць. Закасаваць радок у вершы.

2. перан. Адціснуць на задні план, зацьміць. Кавалеры вылузваліся са скуры, каб звярнуць на сябе агульную ўвагу і закасаваць усіх іншых. Колас.

закаса́ўшы,

Дзеепрысл. зак. ад закасаць.

•••

Закасаўшы рукавы — старанна, энергічна (прыняцца за што‑н., пачаць рабіць што‑н.). На добры лад трэба было ажаніцца, ды закасаўшы рукавы брацца за зямлю, але Гарасім і не думаў пра гэта. Чарнышэвіч.

закаса́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Загнуўшыся, падняцца, задрацца ўгору (пра частку, край адзення). Калоша закасалася. // Разм. Закасаць сабе рукавы, полы і пад. Закасайся, каб не памачыць штаны.

закаса́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Загнуўшы, падняць вышэй (частку, край адзення). Закасаць рукавы. // Агаліць (рукі, ногі), загнуўшы адзенне ўверх.

зака́сванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. закасваць — закасаць.

зака́свацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да закасацца.

2. Зал. да закасваць.

зака́сваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да закасаць.

закасі́цца, ‑кашуся, ‑косішся, ‑косіцца; зак.

Разм.

1. Затрымацца на касьбе даўжэй, чым звычайна. Закасіўся да ночы.

2. Стаміцца на касьбе. За дзень закасіўся.

3. Косячы, перайсці мяжу, скасіць частку чужой сенажаці. Не ведаю, як бацька з такой далечы мог разгледзець, што касец закасіўся на наш луг. Шуцько.