Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

алта́йскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да алтайцаў, Алтая. Алтайскія горы. Алтайскія мовы.

алта́йцы, ‑аў; адз. алтаец, ‑тайца, м.; алтайка, ‑і, ДМ ‑тайцы; мн. алтайкі, ‑таек; ж.

Народнасць, якая складае частку насельніцтва Горна-Алтайскай аўтаномнай вобласці.

алта́р, ‑а, м.

1. У старажытных народаў — месца, на якое ўскладаліся ахвярапрынашэнні і перад якім адпраўляліся культавыя абрады.

2. Усходняя частка царквы, дзе знаходзіцца прастол, аддзеленая ад агульнага памяшкання іканастасам. [Вінцук] стаяў і глядзеў у дол, але адчуў, што цікаўныя бабулькі ўжо знайшлі яго і глядзяць не ў бок алтара, а на яго. Чарнышэвіч.

•••

Узлажыць (прынесці) на алтар бацькаўшчыны (навукі, мастацтва, перамогі і пад.) гл. узлажыць.

[Лац. altare ад altus— высокі.]

алта́рны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да алтара, звязаны з ім. Алтарныя дзверы. Алтарная разьба.

алты́н, ‑а, м.

Старадаўняя руская манета вартасцю ў тры капейкі.

алфаві́т, ‑а, М ‑віце, м.

Сукупнасць літар якой‑н. пісьменнасці, размешчаных у пэўным парадку; азбука. Беларускі алфавіт. Лацінскі алфавіт.

[Грэч. alpha і beta.]

алфаві́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да алфавіта. Алфавітнае пісьмо. Алфавітная кніга. // Размешчаны паводле алфавіта. Алфавітны паказальнік. Алфавітны каталог.

алхі́мік, ‑а, м.

Той, хто займаўся алхіміяй.

алхімі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да алхіміі.

алхі́мія, ‑і, ж.

Сярэдневяковае містычнае вучэнне, якое папярэднічала навуковай хіміі і было накіравана на адшуканне «філасофскага каменя» як цудадзейнага сродку для лячэння ўсіх хвароб, для ператварэння простых металаў у золата і пад.