Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

укіпа́ць, ‑ае.

Незак. да укіпець.

укіпе́ць, ‑піць; зак.

Разм. У часе варкі паменшыцца ў аб’ёме. Юшка ўкіпела.

укірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. (звычайна з адмоўем «не»).

Разм. Змагчы кіраваць кім‑, чым‑н. Не ўкіраваць коньмі.

укіса́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. укісаць — укіснуць.

укіса́ць, ‑ае.

Незак. да укіснуць.

укі́слы, ‑ая, ‑ае.

Які стаў кіслым, набыў неабходную кіслату.

укі́снуць, ‑не; пр. укіс, ‑ла; зак.

Стаць кіслым, набыць неабходную кіслату. Укісла рошчына.

укла́д 1, ‑у, Д ‑дзе, м.

1. Устаноўлены або ўсталяваны парадак, спосаб жыцця, побыту і пад. Новы ўклад жыцця. Дамашні ўклад. □ Уладзівасток па свайму рэльефу, па каларыту, па ўкладу, па духу жыцця вельмі нагадвае Севастопаль. Грахоўскі.

2. Асноўная форма, тып гаспадаркі пэўнага грамадска-эканамічнага ладу. Дробнатаварны ўклад.

•••

Сацыялістычны ўклад жыцця — сукупнасць асноўных рыс жыццядзейнасці працоўных сацыялістычнай грамадства: учынкаў і дзеянняў людзей у сферах працы, быту, адпачынку, сям’і і пад.

укла́д 2, ‑у, М ‑дзе, м.

1. Грашовая сума, каштоўнасці, пакладзеныя ў ашчадную касу або банк для захавання. Тэрміновы ўклад. Бестэрміновы ўклад.

2. перан. Што‑н. новае, вельмі важнае, унесенае ў навуку, літаратуру, грамадскую справу і пад. У XVII стагоддзі выхадцамі з Беларусі быў зроблен значны ўклад у скарбніцу матэрыяльнай і духоўнай культуры братняга рускага народа. «Звязда». // Наогул што‑н., унесенае ў агульную справу. Працоўны ўклад. □ — Ну, як? — урачыста выгукнуў [Журавенка], ловячы ў паветры ладнага акуня, што трапятаўся на кручку. — Во! Ёсць і мой уклад у юшку. Савіцкі.

уклада́льнік, ‑а, м.

Той, хто займаецца ўкладаннем ​2 чаго‑н. Укладальнік слоўніка. Укладальнік зборніка вершаў паэта. Укладальнік хрэстаматыі.

уклада́льніца, ‑ы, ж.

Жан. да укладальнік.