Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

гравюра, , ж.

  1. Малюнак, выразаны (або вытраўлены) гравёрам на гладкай паверхні якога-н. цвёрдага матэрыялу (металу, дрэва, шкла), а таксама адбітак такога малюнка на паперы.

    • Г. на медзі.
  2. Від выяўленчага мастацтва — раздзел графікі, які ахоплівае творы, выкананыя такім спосабам.

|| прым. гравюрны, .

  • Гравюрная тэхніка.

град, , м.

  1. Атмасферныя ападкі ў выглядзе невялікіх ледзяных шарыкаў.

  2. перан., чаго. Мноства чаго-н.

    • Г. папрокаў.
    • Градам льецца пот.

|| прым. градавы, .

  • Градавая хмара.

града, , ж.

  1. Вузкая паласа зямлі, ускапаная на агародзе ці ў кветніку.

    • Пасадзіць граду буракоў.
  2. Рад невялікіх гор, узгоркаў, а таксама мноства аднастайных прадметаў, размешчаных у адзін рад.

    • Горная г.

|| памянш. градка, .

|| прым. градкавы, і градавы, .

  • Градкавыя культуры.

градабой, , м.

Выпадзенне граду, які знішчае пасевы, сады і пад.

граданачальнік, , м.

У Расіі 19 ст.: начальнік з правамі губернатара, які кіраваў горадам, што быў вылучаны з губернскага падпарадкавання ў асобную адміністрацыйную адзінку.

|| прым. граданачальніцкі, .

граданосны, .

Які нясе град (пра хмару).

|| наз. граданоснасць, .

градацыя, , ж. (кніжн.).

Паслядоўнасць, паступовасць у размяшчэнні чаго-н. пры пераходзе ад аднаго да другога.

|| прым. градацыйны, .

градзіна, , ж. (разм.).

Крупінка граду.

|| памянш. градзінка, .

градус, , м.

  1. Адзінка вымярэння вугла або дугі, роўная ​1360 акружнасці.

    • Вугал у 60 градусаў (60).
    • Паварот на сто восемдзесят градусаў (а таксама перан. рэзкая змена сваёй думкі, пазіцыі).
  2. Адзінка вымярэння тэмпературы, працэнтнага утрымання спірту ў вінных вырабах.

    • Мароз дваццаць градусаў.
    • Каньяк у 60 градусаў.

  • Пад градусам (разм. неадабр.) — у стане лёгкага ап’янення.

|| прым. градусны, .

  • Градусная сетка (сетка градусаў даўгаты і шыраты на геаграфічных картах).

градуснік, , м. (разм.).

Тэрмометр для вымярэння тэмпературы цела, а таксама вады, паветра.

  • Паставіць хвораму г.