Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

шпакоўня, і шпакоўніца, , ж.

Жыллё для шпакоў у выглядзе невялікай будачкі, прымацаванай на доўгай жэрдцы ці на дрэве каля дома.

|| прым. шпакоўніцкі, .

шпалера, , ж.

  1. мн. Матэрыял у выглядзе шырокіх палос узорыстай паперы для абклейкі сцен у жылых памяшканнях.

  2. Шарэнга войск па баках руху каго-н.

  3. Рад дрэў, хмызняку па баках дарогі (спец.).

|| прым. шпалерны, .

шпалы, , ж.

  1. Масіўныя папярочныя драўляныя або жалезабетонныя брусы, на якія ўкладваюць рэйкі.

  2. адз. Неафіцыйная назва знака адрознення (у выглядзе прамавугольніка) на пятліцах у старшага каманднага саставу Савецкай Арміі да 1943 г. (разм.).

    • З трыма шпаламі на пятліцах.

|| прым. шпальны, .

шпана, , ж., зб. (разм. пагард.).

Злачынцы, жулікі, бадзягі.

шпангоўт, , м. (спец.).

Папярочны крывы брус у корпусе карабля ці самалёта, які забяспечвае трываласць бартоў і днішча.

шпаргалка, , ж. (разм.).

  1. Лісток паперы з запісамі, якім тайна карыстаецца нядобрасумленны навучэнец у час праверкі яго ведаў.

  2. Паперка з тэкстам, загадзя падрыхтаваная для выступаючага.

    • Гаварыць па шпаргалцы.

|| прым. шпаргалачны, .

шпаркі, .

Тое, што і хуткі (у 1 і 2 знач.).

  • Шпаркая язда.
  • Ш. погляд.

|| наз. шпаркасць, .

шпарыць, ; незак. (разм.).

Рабіць што-н. з асобай сілай, энергіяй, імпэтам і пад.

  • Ш. па шашы на матацыкле.
  • Ш. на гармоніку.

шпаты, , м.

Назва групы мінералаў, якія валодаюць здольнасцю пры ўдары расколвацца на кавалкі геаметрычна правільнай формы.

  • Вапнавы шпат.
  • Палявы шпат.

шпацыр, , м.

Прагулка па свежым паветры.

  • Выйсці на ш.