Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

зарадзіцца2, ; зак.

  1. Стаць зараджаным.

  2. перан. Набыць некаторы запас энергіі, падбадзёрыць сябе чым-н.

    • З. бадзёрасцю.

|| незак. зараджацца, .

|| наз. зарадка, .

зарадзіць1, ; зак. (разм.).

Выклікаць, парадзіць (якія-н. пачуцці, думкі).

  • З. надзею ў кім-н.

|| незак. зараджаць, .

зарадзіць2, ; зак.

  1. Уставіць зарад (у 1 знач.), патрон у што-н.

    • З. стрэльбу.
    • З. гармату.
  2. Увесці электрычны зарад (у 2 знач.).

    • З. электрычную батарэю.
  3. Падрыхтаваць да дзеяння, уставіўшы што-н., заправіўшы чым-н.

    • З. фотаапарат.
    • З. вогнетушыцель.

|| незак. зараджаць, .

|| наз. зараджанне, і зарадка, .

зарадзіць3, ; зак. (разм.).

Урадзіць, даць багаты ураджай.

  • Бульба ў гэтым годзе зарадзіла.

зарадзіць4, ; зак. (разм.).

Паўтараючыся, рабіць адно і тое ж дзеянне.

  • Зарадзіў адно і тое ж (гаворыць, паўтараючы адно і тое ж).
  • Дождж зарадзіў надоўга (пачаў ісці не перастаючы).

зарадка, , ж.

  1. гл. зарадзіцца, -ць.

  2. Комплекс гімнастычных практыкаванняў, якія выконваюцца з мэтай аздараўлення.

    • Ранішняя з.

заражаны, .

Насычаны хваробатворнымі мікробамі, шкоднымі рэчывамі і пад.

  • Заражанае насенне.
  • З. ўчастак мясцовасці.

|| наз. заражанасць, .

  • Радыеактыўная з.

зараз1, прысл.

  1. Цяпер, у сучасны момант.

    • Я з. заняты.
  2. У самым хуткім часе, неўзабаве.

    • З. я вам усё раскажу.
  3. Толькі што, зусім нядаўна.

    • Расказаная з. гісторыя.
  4. (звычайна з часціцай «жа»), Неадкладна, у гэты ж час.

    • Трэба з. жа ўсё праверыць.

зараз2, прысл.

Адразу, за адзін раз.

  • З’есці ўсё з.

зараза, , ж.

Хваробатворны пачатак, які распаўсюджваецца мікробамі.

  • Рассаднік заразы.
  • Распаўсюджанне заразы.