Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

я́зва, ‑ы, ж.

1. Гнойная або запалёная ранка на скуры ці слізістай абалонцы. Язва страўніка. Язва дванаццаціперснай кішкі. □ Высветлілася, што ў чалавека язва, прычым у такім становішчы, што прыйшлося неадкладна рабіць аперацыю. «Звязда».

2. Уст. Мор, эпідэмія.

3. перан. Пра якія‑н. адмоўныя, шкодныя з’явы ў грамадскім жыцці. З высокім пачуццём чалавека новай, сацыялістычнай маралі паэт выкрывае язвы капіталістычнага горада. Гіст. бел. сав. літ.

4. перан. Разм. Пра злога, шкадлівага, з’едлівага чалавека. Ну і язва ж ты. □ [Варавы:] А як з тою варажбіткай, Праксэдай? [Алена:] Вось толькі яна нам і стаіць упоперак горла косткай. Зазер’е наша на ўвесь раён.., на ўсю вобласць добрымі справамі славіцца, і толькі гэта язва ўсё нам псуе. Краўчанка.

•••

Моравая язва (уст.) — эпідэмія, якая выклікае вялікую смяротнасць.

Сібірская язва — заразная хвароба буйной рагатай жывёлы, авечак, коней, на якую часам хварэюць і людзі.

я́звавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да язвы (у 1 знач.), звязаны з яе ўтварэннем. Язвавая паверхня скуры. Язвавы працэс.

•••

Язвавая хвароба гл. хвароба.

я́звачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Памянш. да язва (у 1 знач.); невялічкі нарыў, болька.

я́звенік, ‑а, м.

Разм. Чалавек, які хварэе язвавай хваробай. Бледны, з тыповым для язвеніка шараватым адценнем, твар палкоўніка злёгку паружавеў. Мехаў.