Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

эпі...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая азначае: а) размешчаны паверх чаго‑н., каля чаго‑н., пры чым‑н., напрыклад: эпідэрміс, эпітэлій, эпіцэнтр, эпіцыкл; б) які ідзе за чым‑н., напрыклад: эпікрыз; в) распаўсюджаны, напрыклад: эпідэмія.

[Ад грэч. épi — на, над, пры, пасля.]

эпіго́н, ‑а, м.

Творча неарыгінальны паслядоўнік якога‑н. напрамку (у палітыцы, навуцы, мастацтве і пад.). Беларуская літаратура амаль не ведала класіцызму, а вось прагрэсіўным рускім пісьменнікам і крытыкам давялося змагацца супроць эпігонаў гэтага аджылага, звыраднелага напрамку нават у трыццатых і саракавых гадах. Казека.

[Ад грэч. epígonos — нашчадак.]

эпіго́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да эпігона; уласцівы эпігону. Эпігонскае мастацтва. □ Эпігонскі класіцызм ва ўмовах Беларусі з яго напышлівымі трагедыямі і одамі на польскай мове, з яго далёкімі, незразумелымі вазамі ў якасці літаратурных герояў успрымаўся як з’ява чужародная. Навуменка.

эпіго́нства, ‑а, н.

1. Дзейнасць паслядоўнікаў якога‑н. навуковага, мастацкага, літаратурнага ці іншага напрамку, пазбаўленая творчай арыгінальнасці.

2. Пра тое, што пазбаўлена творчай арыгінальнасці, мае эпігонскі характар.

эпігра́ма, ‑ы, ж.

1. У старажытных грэкаў — надпіс на помніку, будынку і пад., які тлумачыў значэнне прадмета.

2. Сатырычны верш, у якім дасціпна высмейваецца пэўная асоба ці грамадская з’ява. Эпіграмы «Крытыку» М. Багдановіча. Эпіграмы Я. Купалы.

[Грэч. epígramma — надпіс.]

эпіграматы́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Кніжн. Той, хто складае эпіграмы; аўтар эпіграм.

эпіграматы́чны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Які мае адносіны да эпіграмы; з’яўляецца эпіграмай. Эпіграматычны стыль. Эпіграматычная паэзія.

2. Уст. Насмешлівы, з’едлівы. Эпіграматычны выпад.

эпі́граф, ‑а, м.

1. У старажытных грэкаў — надпіс на помніку.

2. Выслоўе, кароткая цытата, якая змяшчаецца ў пачатку твора ці асобнага раздзела і з’яўляецца своеасаблівым аўтарскім тлумачэннем асноўнай ідэі твора. «Не шукай ты шчасця, долі на чужым, далёкім полі» — паўторыць Колас Купалавы радкі ў эпіграфе да навелы-алегорыі «Хмарка», дзе будзе асуджаць вандроўніцтва па-за межамі роднага кутка. Навуменка.

[Грэч. epigraphē — надпіс.]

эпігра́фіка, ‑і, ДМ ‑фіцы. ж.

Дапаможная гістарычная і філалагічная дысцыпліна, якая вывучае старажытныя надпісы.

эпіграфі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Спецыяліст у галіне эпіграфікі.