Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гі́ра, ‑ы, ж.

1. Металічны груз пэўнай вагі, які служыць мерай масы (вагі) пры ўзважванні прадметаў. Пудовая гіра. // Спартыўная прылада для гімнастычных практыкаванняў у цяжкай атлетыцы. Практыкаванне з гірамі і штангай.

2. Вісячы груз, які прыводзіць у рух механізм або з’яўляецца процівагай. Гіра насценнага гадзінніка.

гіраві́к, ‑а, м.

Цяжкаатлет, які займаецца гімнастычнымі практыкаваннямі з гірамі.

гіравы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да гіры, звязаны з гірай (гірамі) (у 1 знач.). Гіравыя практыкаванні.

гірако́мпас, ‑а, м.

Компас, у якім ролю магнітнай стрэлкі выконвае гіраскоп.

гіраскапі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гіраскопа; з гіраскопам. Гіраскапічныя прыборы. Гіраскапічны компас.

гіраско́п, ‑а, м.

Махавік (ваўчок) прыбора на свабоднай восі вярчэння, які захоўвае нязменнае становішча пры ўсякім змяненні становішча самога прыбора.

[Ад грэч. hyros — кола і skopeō — наглядаю.]

гі́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Памянш. да гіра; маленькая гіра. Вымяраецца глыбіня часцей за ўсё пры дапамозе спецыяльнай гіркі — глыб[іня]мера. Матрунёнак.

гірля́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Кветкі і зеляніна, сплеценыя ў выглядзе шырокай істужкі. Хлопчыкі на двары плялі з дзеразы.. гірлянды. Курто. // Арнамент, узор у выглядзе пераплеценых кветак і зеляніны. [Архітэктар Усава] распрацоўвала рабочыя чарцяжы сквера пры тэатры оперы і балета, рабіла эмблему і гірлянды на фасад дома, які вырас на разу праспекта.. і Камсамольскай вуліцы. «Беларусь». // перан.; звычайна чаго. Доўгі рад, ланцуг чаго‑н. Гірлянды электрычных лямпачак.

[Іт. ghirlanda.]

гірса́, ‑ы, ж.

Пустазелле сямейства злакавых. Сягоння не пазнаць Былых палос, разор, Дзе толькі рос палын Ды горкі хлеб з гірсою. Танк.