Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гнае́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. гнаіць і стан паводле знач. дзеясл. гнаіцца.

гнаёк, гнайку, м.

Памянш. да гной. Палажы гнайку — будзе пшаніца на таку. Прыказка.

гнаі́цца, гноіцца; незак.

Выдзяляць гной. Вочы гнояцца. □ Правая нага, на якой вышэй калена гнаілася рана, распухла і пакрылася фіялетавымі плямамі. Мележ.

гнаі́ць, гнаю, гноіш, тоіць; незак., каго-што.

Прыводзіць у стан гніення; дапускаць развіццё гнілі ў чым‑н. — От гады печаныя, гэтыя кулакі, хлеб гнояць у зямлі, — сказаў.. [Лопух] са штучнай злосцю. Сабаленка. // перан. Доўгі час трымаць каго‑н. у невыносна цяжкіх умовах. Гнаіць у турме.

гнайні́к, ‑а, м.

1. Гнойны нарыў; абсцэс.

2. перан. Ачаг якой‑н. шкоднай грамадскай з’явы.

гна́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад гнаць.

2. у знач. прым. Адпраўлены сілай; прагнаны. Прыйшоў не званы, ідзі не гнаны. Прымаўка.

гнасеалагі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гнасеалогіі. Гнасеалагічныя карані.

гнасеало́гія, ‑і, ж.

Філасофскае вучэнне аб працэсе пазнання, аб крыніцах, фермах і магчымасці пазнання; тэорыя пазнання.

[Ад грэч. gnōsis — веданне і logos — вучэнне.]

гнастыцы́зм, ‑у, м.

Рэлігійна-філасофская плынь ранняга хрысціянства, у аснове якой ляжала містычнае вучэнне пра «гносіс» як асаблівае пазнанне, быццам бы здольнае раскрыць таямніцы жыцця і шляхі да выратавання душы.

[Ад грэч. gnostikos — які пазнае́.]

гнасты́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гнастыцызму.