Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сярэдне..., (а таксама сярэдня...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая мае значэнні: 1) які знаходзіцца ў сярэдняй частцы чаго‑н. (краю, мясцовасці, ракі і пад.), напрыклад: сярэднееўрапейскі, сярэднедунайскі; 2) які з’яўляецца сярэднім перыядам у жыцці, гісторыі, развіцці чаго‑н., напрыклад: сярэднедэвонскі; 3) сярэдні па велічыні, па сваіх уласцівасцях, якасцях, напрыклад: сярэдневалакністы, сярэднесалёны; 4) які ўяўляе сабой сярэдняе якіх‑н. велічынь, напрыклад: сярэднеарыфметычны, сярэднестатыстычны.

сярэднеазія́цкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Сярэдняй Азіі. Сярэднеазіяцкія пустыні.

сярэднебелару́скі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сярэдняй часткі Беларусі. Сярэднебеларускія гаворкі.

сярэдневяко́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сярэдневякоўя. Стаўшы на ўзгорку,.. відаць: чорная вежа сярэдневяковага княжага замка, шэрая касцельная вежа. Чорны. Прыбраныя ў свае сярэдневяковыя панцыры, сяляне галоднай Хеўсурэтыі .. пакінулі вельмі несамавітае ўражанне. Самуйлёнак. // Уласцівы для сярэдневякоўя; такі, як у сярэдневякоўі. Сярэдневяковы светапогляд. Сярэдневяковае мастацтва.

сярэдневяко́ўе, ‑я, н.

Гістарычная эпоха, якая ахоплівае час ад крушэння рабаўладальніцкай Рымскай імперыі (5 ст.) да пачатку капіталізму (канец 17 ст.). Ранняе сярэдневякоўе. Класічнае сярэдневякоўе. Позняе сярэдневякоўе.

сярэднегадавы́, ‑ая, ‑ое.

Які прыпадае ў сярэднім на год; які з’яўляецца сярэдняй велічынёй, што прыпадае на год. Сярэднегадавая тэмпература. Сярэднегадавыя тэмпы росту вытворчасці.

сярэднелаці́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сярэдняй латыні. Сярэднелацінская мова.

сярэднепаднябе́нны, ‑ая, ‑ае.

У лінгвістыцы — які вымаўляецца пры ўдзеле сярэдзіны паднябення. Гук й — сярэднепаднябенны зычны.

сярэднесібі́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сярэдняй часткі Сібіры. Сярэднесібірскі клімат.

сярэднестатысты́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сярэдніх статыстычных паказчыкаў. Сярэднестатыстычныя даныя.