эмітэ́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Спец. Той, хто ажыццяўляе эмісію 1 (дзяржава, банк, установа.)
[Ад лац. emittens, emittentis — які выпускае.]
э́мка, ‑і, ДМ эмцы; Р мн. эмак; ж.
Разм. Легкавы аўтамабіль маркі «М» (эм). У ліпені 1944 года па вуліцах вёскі Іржышча прапыліла чорная бліскучая эмка. «Маладосць».
эмо́цыя, ‑і, ж.
Пачуццё, перажыванне чалавека. Эмоцыя радасці. Эмоцыя гневу. □ — Вы разумееце, што ўсё гэта азначае? — Ці, як легкадумны хлапчук, вы, акрамя сваіх эмоцый, нічога ведаць не хочаце? — гаварыў Рымар. Арабей. І .. [салдату] хоць бы на гадзіну ў тыдзень-другі неабходна забыцца, перавесці свой зрок і слых на іншае, што выклікала б у яго больш прыемныя эмоцыі... Ракітны. // Разм. Знешняе праяўленне пачуццяў, перажыванняў. Чалавек эмоцый, Шыковіч не стрымаўся — і ўголас вылаяўся, калі прачытаў гэта. Шамякін.
[Фр. émotion.]
эмпіры́зм, ‑у, м.
1. Філасофскі напрамак, які прызнае вопыт, пачуццёвае ўспрыманне адзінай крыніцай пазнання і недаацэньвае або зусім адмаўляе тэарэтычныя абагульненні пры вывучэнні асобных фактаў, з’яў. Адзначаная У. І. Леніным тэндэнцыя да пераходу буржуазнай сацыялогіі на пазіцыі эмпірызму ў наступныя дзесяцігоддзі яшчэ больш узмацнілася. «Полымя».
2. Кніжн. Схільнасць да практычнай, вопытнай дзейнасці і прыніжэнне значэння лагічнага аналізу і тэарэтычных абагульненняў.
•••
Паўзучы эмпірызм — вывучэнне асобных фактаў без выяўлення больш глыбокіх сувязей і законаў развіцця; вузкі, абмежаваны падыход да з’яў рэчаіснасці.
[Фр. empirisme ад грэч. empeiria — вопыт.]
эмпі́рык, ‑а, м.
1. Паслядоўнік эмпірызму (у 1 знач.).
2. Кніжн. Чалавек, які прызнае толькі практычную дзейнасць, факты і не ўдзяляе ўвагі тэорыі, навуковым абагульненням.
эмпіры́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да эмпірызму (у 1 знач.). Эмпірычная філасофія.
2. Кніжн. Заснаваны на эмпірыі; вопытны. У многіх выпадках .. [педагагічная думка] пачала выходзіць за рамкі эмпірычнага фіксавання перадавой практыкі настаўнікаў і пачала пераходзіць да навуковага абагульнення. «Полымя». // Рэальны, які аб’ектыўна існуе. Эмпірычны свет.
эмпіры́я, ‑і, ж.
Кніжн.
1. Чалавечы вопыт, успрыманне знешняга свету органамі пачуццяў.
2. Назіранне ў натуральных умовах у адрозненне ад эксперыменту.
[Ад грэч. empeiría — вопыт.]
эмпірыякры́тык, ‑а, м.
Паслядоўнік эмпірыякрытыцызму.
эмпірыякрытыцы́зм, ‑у, м.
Суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у філасофіі 19 — пачатку 20 стст., які адмаўляе незалежнае ад свядомасці існаванне аб’ектыўнага свету і разглядае рэчы як комплексы адчуванняў індывіда.
[Грэч. empeiría — вопыт і kritikē̍ — майстэрства разбіраць, судзіць.]