Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

эпіско́п, ‑а, м.

Аптычны прыбор для атрымання на экране відарысаў непразрыстых аб’ектаў (карцін, малюнкаў, чарцяжоў і пад.).

[Ад грэч. épi — на, над, пры і skopeō — гляджу.]

эпі́стала, ‑ы, ж.

1. Літаратурны жанр 18 — пачатку 19 стст. — пасланне ў форме пісьма.

2. Уст., цяпер жарт. Пісьмо. У эпістале за 1913 год Максім Багдановіч .. прыгадваў пушкінскія брамы. Клышка.

[Ад грэч. epistole — пісьмо.]

эпісталя́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да эпісталы (у 1 знач.). Эпісталярны стыль. // Напісаны ў форме пісем (пра літаратурны твор). Эпісталярныя раманы «Пісьмы з Францыі і Італіі» А. Герцэна, «Бедныя людзі» Ф. Дастаеўскага.

2. Які з’яўляецца сукупнасцю чыіх‑н. пісем. Эпісталярная спадчына Я. Купалы.

эпі́страфа, ‑ы, ж.

Стылістычная фігура, якая заключаецца ў паўтарэнні аднаго і таго ж слова або выразу на пачатку і ў канцы ці толькі ў канцы строф, напрыклад: «Зорка Венера ўзышла над зямлёю, Светлыя згадкі з сабой прывяла... Помніш, калі я спаткаўся з табою, Зорка Венера ўзышла». Багдановіч. «У тым сяле, дзе я не быў ніколі, І нават дзе яго шукаць — не знаю, Ёсць хата ў яблынях, парог якое Я толькі ў сне парой пераступаю. І зноў і зноў там, ледзь сцямнее ў полі, Хаджу, як прывід, з вечара да ранку — Ўсё запаветную шукаю брамку У тым сяле, дзе я не быў ніколі». Гілевіч.

[Ад грэч. epistrophe — вярчэнне.]

эпістрафе́й, ‑я, м.

Спец. Другі шыйны пазванок у наземных пазваночных жывёл і чалавека.

[Ад грэч. epistréphō — круціцца.]

эпітала́ма, ‑ы, ж.

1. У старажытных грэкаў і рымлян — віншавальная песня маладым.

2. Верш, напісаны з выпадку шлюбу.

[Ад грэч. epithalámios — вясельны.]

эпіта́фія, ‑і, ж.

1. Надмагільны надпіс.

2. Літаратурны твор, напісаны з выпадку чыёй‑н. смерці. Сябрам мы прысвячаем эпітафіі, Калі паклічуць за труной ісці. Бураўкін.

[Ад грэч. epitáphios — надмагільны.]

эпіту́ра, ‑ы, ж.

Дробны рачок, што водзіцца ў прэсных вадаёмах і фільтруе ваду. Эпітура за год фільтруе ў 10 разоў вады больш, чым яе наступае ў Байкал з усіх прытокаў.

эпітэ́лій, ‑я, м.

Спец.

1. Тканка чалавека і жывёл, якая пакрывае паверхню цела, высцілае сценкі поласцей і ўнутраных полых органаў.

2. Покрыва з танкасценных клетак, якое высцілае некаторыя ўнутраныя поласці раслін.

[Ад грэч. épi — на, над, пры і thēlē — сасок.]

эпітэлія́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да эпітэлія, складаецца з эпітэлія. Эпітэліяльная тканка. Эпітэліяльная клетка.