Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

уклі́ньванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. укліньваць — уклініць і стан паводле знач. дзеясл. укліньвацца — уклініцца.

уклі́ньвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да уклініцца.

2. Зал. да укліньваць.

уклі́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да уклініць.

уключа́льнік, ‑а, м.

Прыстасаванне для ўключэння электрычнага току.

уклю́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад уключыць.

уключа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да уключыцца.

2. Зал. да уключаць.

уключа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да уключыць.

2. (звычайна з займеннікам «сябе»). Мець сваёй састаўной часткай; ахопліваць. Рэвалюцыйна-вызваленчы рух працоўных заходніх абласцей Беларусі ўключаў у сябе і барацьбу супраць нацыянальнага прыгнёту. Хромчанка.

уклю́чна, прысл.

З улікам апошняга названага прадмета, ліку, асобы. Дзе б ты ні быў, усюды некалькі разоў на дзень убачыш то аднаго, то другога з начальства, уключна да галоўнага інжынера і самога дырэктара. Брыль.

уклю́чына, ‑ы, ж.

Прыстасаванне для замацавання вясла на борце лодкі. Уключына рулявога вясла. □ Бразнулі ўключыны, жалезная лодка крута павярнулася і паплыла да майго берага. Чыгрынаў. Унізе стукнула вясло ва ўключыне, і лётчыкі ўбачылі старога, які паказаўся з-за абрывістага берага. Алешка.

уключы́цца, уключуся, уключышся, уключыцца; зак.

1. Далучыцца да сістэмы дзеючых апаратаў, пачаць дзейнічаць. На хаду расшпільваючы кабуру пісталета, я бег да машыны, у якой уключылася ўнутранае асвятленне. Сабаленка. [Кінакамеры] ўключыліся ў той момант, як мора хлынула на бераг. Шыцік.

2. Стаць актыўным удзельнікам чаго‑н., увайсці ў склад, далучыцца да чаго‑н. Уключыцца ў сацыялістычнае спаборніцтва. Уключыцца ў размову. □ Беларусь, працоўная, Савецкая, уключылася ў сям’ю Савецкага Саюза. Сташэўскі. Прыгледзеўшыся да жыцця, асвойтаўшыся са справамі, .. [Я. Скрыган] неяк натуральна ўключыўся ў творчы працэс. Сабаленка.