Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

укамплектава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад укамплектаваць.

2. у знач. прым. Поўны, з поўным камплектам чаго‑н.

укамплектава́цца, ‑туецца; зак.

Стаць укамплектаваным. Палкоўнік, напэўна, зараз загадае ехаць за папаўненнем і танкамі, брыгада хутка ўкамплектуецца. Мележ.

укамплектава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.

1. Сабраць, стварыць камплект чаго‑н. — Шрыфт у нас там ёсць? — папытаў я ў наборшчыкаў. — Не, няма, — адказаў Рыгор Квасіла. — Нават звычайнага, і таго мала. Нехта ўкамплектаваў не падумаўшы. Сабаленка.

2. Папоўніць да камплекту, закончыць камплектаванне. Укамплектаваць бібліятэку. Укамплектаваць полк да штатаў ваеннага часу.

укамплекто́ўванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. укамплектоўваць — укамплектаваць.

укамплекто́ўвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да укамплектавацца.

2. Зал. да укамплектоўваць.

укамплекто́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да укамплектаваць.

ука́паны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад ука́паць.

укапа́ны і уко́паны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад укапаць.

•••

Як (нібы, быццам) укапаны (укопаны) — зусім нерухома (стаць, спыніцца і пад.).

ука́пацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Ука́паць якой‑н. вадкасцю; зака́пацца. Укапацца чарнілам.

укапа́цца, а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; зак.

Капаючы, пранікнуць у глыб чаго‑н. Укапацца ў снег. // Зрабіць для сябе глыбокія ўмацаванні ў зямлі. Ужо і так доўга .. [танкісты] топчуцца тут, упускаюць дзень за днём, даючы немцу час укапацца, сабрацца з сіламі. Мележ.

ука́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Запырскаць якой‑н. вадкасцю; зака́паць. Укапаць стол клеем.

укапа́ць, а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; зак.

1. што. Замацаваць што‑н. у выкапанай яме, паглыбленні. Стары .. не перашкаджаў жончыным намерам укапаць слупкі і выкапаць ямы. Янкоўскі. Месца пад хату .. [Мітрафан] доўга не выбіраў. Агледзеў млынарышча .. І, каб не раздумваць, тут жа ўкапаў першую штандарыну. Ракітны.

2. (пераважна з адмоўем «не»). Змагчы ўскапаць што‑н. Зямля такая мёрзлая, што не ўкапаеш. □ Пачалі мы кусты на полі высякаць, карчаваць. А дзёран узяўся — не ўкапаць, не ўараць. Місько.

3. што і чаго. Разм. Накапа́ць, выкапаць невялікую колькасць чаго‑н. Застаўшыся зноў адзін, .. [Алесь] пакуль што нічога не робіць — не крышыць зелля свінням, не ідзе ўкапаць бульбы, а сядзіць у хаце. Брыль.