жалезапрака́тны, ‑ая, ‑ае.
Які служыць для пракаткі жалеза. Жалезапракатны стан.
жалезапрака́тчык, ‑а, м.
Рабочы, які займаецца пракаткай жалеза.
жалезару́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да жалезнай руды, звязаны з яе здабычай і апрацоўкай. Жалезарудная прамысловасць. Жалезарудны раён.
жалезарэ́зны, ‑ая, ‑ае.
Які служыць для рэзкі жалеза. Жалезарэзныя нажніцы.
жалезаспла́ў, ‑лаву, м.
Сплаў жалеза з іншым металам, які выкарыстоўваецца ў прамысловых мэтах.
жале́ззе, ‑я, н., зб.
Разм. Непатрэбныя жалезныя рэчы, жалезны лом. Тараска нічога не кідаў абы-дзе. Розныя там цвічкі, трубкі, .. шайбачкі былі складзены ў скрынку для жалеззя. Юрэвіч. Усюды валяліся колы, абады, утулкі, нейкае жалеззе. Асіпенка.
жале́зіна, ‑ы, ж.
Разм. Непатрэбная жалезная рэч, абломак жалеза. Бразгацела нейкая жалезіна ў пустой камяніцы. Лупсякоў.
жале́зісты, ‑ая, ‑ае.
Які змяшчае ў сабе жалеза, багаты жалезам. У глыбокіх пластах воды нярэдка бываюць жалезістымі.
жале́зка, ‑і, ДМ ‑зцы, ж.
Разм. уст. Чыгунка (пераважна ў мове партызан у гады Вялікай Айчыннай вайны 1941–1945 гг.). Бацька, знатны мінёр Васіль Яркін, загінуў на «жалезцы». Брыль. Трэба было зацемна перайсці жалевку, а там патруль. Карпюк.
жале́зны, ‑ая, ‑ае.
1. Зроблены з жалеза. Падышлі да сцяны, а ў ёй жалезныя вароты на замку. Якімовіч. // Металічны. Жалезныя гузікі.
2. Які змяшчае ў сабе многа жалеза, багаты жалезам. Жалезная руда. Жалезны калчадан.
3. Уласцівы жалезу, такі, як у жалезе. Не звіняць жалезным звонам Цяжкія кайданы. Колас.
4. Падобны на жалеза, як з жалеза. У сударгавым руху крамянелі рукі, рабіліся цяжкімі, жалезнымі. Лынькоў.
5. Які характарызуецца пашырэннем металургіі жалеза і вырабам жалезных рэчаў. Жалезны век.
6. перан. Моцны, дужы. Міцька ад нечаканасці.. расчапіў свае жалезныя пальцы. Шамякін. // Суровы, цяжкі. На захадзе ў дыме чырвоным Бой жалезным голасам роў. Панчанка.
7. перан. Неадступны, цвёрды, стойкі. Жалезны характар. Жалезная воля. Жалезная дысцыпліна. // Паслядоўны, правільны, стройны. Жалезная логіка.
•••
Жалезнае дрэва гл. дрэва.
Жалезны боб гл. боб.
Жалезны ход гл. ход.
З’есці пуд жалезнага бобу гл. з’есці.