Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

умыва́льня, ‑і, ж.

Памяшканне, дзе ўмываюцца.

умыва́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. умываць — умыць і умывацца — умыцца.

умыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да умыцца.

2. Зал. да умываць.

умыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да умыць.

умыка́нне, ‑я, н.

Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. умыкаць — умыкнуць.

умыка́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да умыкаць.

умыка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да умыкнуць.

умыкну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго.

Спец. Выкрасці дзяўчыну з мэтай заключэння шлюбу. Было ясна — без шлюбу ў царкве Андрэй не згодзен аддаць Насці, і далейшая спрэчка ні да чаго не прывядзе. Разбіраючы гэту перашкоду, Кузьма сказаў Насці: — Застаецца адно: умыкнуць цябе. Колас.

умы́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад умыць.

умы́цца, умыюся, умыешся, умыецца; зак.

1. Памыць, вымыць сабе твар, рукі. Умыцца крынічнаю вадой. □ — Мы потым, — адказала Галя і тузанула сястру за руку. — Пайшлі хуценька ўмыемся. — І абедзве выскачылі праз сенцы на двор. Хадкевіч.

2. перан. Абмыцца, асвяжыцца дажджом, расой і пад. Сонца, умыйся расою На світальнай зары. Бялевіч.

•••

Умыцца кроўю — быць збітым.

Умыцца слязамі — заплакаць.