Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

круце́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.

Разм. Жан. да круцель.

круце́льскі, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які мае адносіны да круцельства, да круцяля. Круцельскія хітрыкі.

круце́льства, ‑а, н.

Разм. Паводзіны, спосаб дзеяння круцяля; махлярства, ашуканства. Праўда, нядоўга трэба было высвятляць, хто займаецца такім круцельствам, бо кожны добра помніў, калі і ў каго ён малоў. Ракітны.

круцёлка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Разм.

1. Назва розных прадметаў, прыстасаванняў, якія круцяцца. У другой грамадзе народ акружыў чалавека з круцёлкаю і пазіраў, як прабаваў хто шчасця. Колас. Сям-там скрыпеў журавель або тарахцела круцёлка над студняй. Брыль. [Шыковіч] дасканала ведаў усе старажытныя канструкцыі сялянскіх замкоў — круцёлак, засовак, зашчэпак. Шамякін.

2. Легкадумны, ветраны чалавек (пераважна пра жанчыну). Збіраўся нават раскрычацца [Арцём Ісакавіч] на гэтую бессаромную круцёлку, якая — на табе — знайшла час распытваць аб розных глупствах, ды ў каго распытваць! Лынькоў. [У Веры Андрэеўны] ўжо складаўся вобраз Тамары — хлуслівай круцёлкі, якая хоча ашукаць яе сына. Арабей.

круцігало́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы; Р мн. ‑ловак; ж.

Птушка сямейства дзятлаў, якая пры спуджванні ўтварае арыгінальныя рухі шыяй і шыпіць.

круцізна́, ‑ы, ж.

1. Уласцівасць крутога (у 1 знач.). Круцізна пад’ёму. Круцізна берага.

2. Крутое месца, абрыў. [Іван] таропка ўзбег на круцізну, быццам уцякаючы ад думак аб .. [Джуліі], пакінутай унізе, але ўсё ж не могучы адолець прыкрасці сваіх адчуванняў. Быкаў.

круці́льны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для кручэння, звівання чаго‑н. Круцільная машына.

круці́льшчык, ‑а, м.

Рабочы, які займаецца кручэннем валакна, пражы, дроту і пад.

круці́льшчыца, ‑ы, ж.

Жан. да круцільшчык.

круціхво́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Разм. Тое, што і круцёлка (у 2 знач.). То ж трэба думаць, нейкая гадаўка і круціхвостка падабрала вунь якую чыстую, вунь якую далікатную душу! Паслядовіч.