Verbum

дыядэма, ✂, ж.

1. Вянок або галаўная павязка з упрыгожаннямі з каштоўных камянёў, якія надзявалі цары і вярхоўныя жрацы ў мінулыя часы.

2. Жаночае галаўное ўпрыгожанне з каштоўных камянёў у выглядзе кароны.

   • Д. з сапраўдных брыльянтаў.

дыякан, ✂, м.

У праваслаўнай царкве: ніжэйшае духоўнае званне; памочнік свяшчэнніка ў час царкоўнай службы.

|| прым. дыяканскі, ✂.

• Д. сан.

дыяканіха, ✂, ж. (разм.).

Жонка дыякана.

дыялект, ✂, м.

Мясцовая разнавіднасць мовы, якая адрозніваецца ад сумежных гаворак своеасаблівымі фанетычнымі, граматычнымі і лексічнымі рысамі.

• Паўночна-ўсходні д. беларускай мовы.

|| прым. дыялектны, ✂.

• Д. арэал Полаччыны.

дыялекталогія, ✂, ж.

Раздзел мовазнаўства; які вывучае дыялекты.

|| прым. дыялекталагічны, ✂.

дыялектолаг, ✂, м.

Спецыяліст у галіне дыялекталогіі.

дыялектызм, ✂, м.

Слова або словазлучэнне якога-н. дыялекту, ужытыя ў літаратурнай мове.

дыялектык, ✂, м.

Паслядоўнік дыялектычнай філасофіі, дыялектыкі (у 1 знач.).

дыялектыка, ✂, ж.

1. Філасофскае вучэнне аб усеагульных законах руху і развіцця прыроды, чалавечага грамадства і мыслення; навуковы метад пазнання з’яў прыроды, якія змяняюцца і вечна рухаюцца, і грамадства шляхам ускрыцця ўнутраных супярэчнасцей і барацьбы процілегласцей, якія прыводзяць да скачкападобнага пераходу з адной якасці ў другую.

   • Матэрыялістычная д.

2. Сам працэс такога руху і развіцця.

   • Д. падзей.
   • Д. гісторыі.

3. Майстэрства весці спрэчкі, выяўляючы супярэчнасці ў разважаннях праціўніка (уст.).

|| прым. дыялектычны, ✂.

• Д. матэрыялізм.
• Д. метад.

дыялектычны, ✂.

1. гл. дыялектыка.

2. Прасякнуты дыялектыкай (у 2 знач.), які рухаецца і развіваецца.

|| наз. дыялектычнасць, ✂.