Verbum

гняздо, ✂, н.

1. У птушак, насякомых і паўзуноў: месца для жылля на перыяд кладкі яек і вывядзення дзіцянят.

   • Ластаўчына г.
   • Асінае г. (таксама перан. пра прытулак злачынных людзей).
   • У падвале блатнякі звілі сабе г.

2. Паглыбленне, куды што-н. устаўляецца (спец.).

3. Група маладых раслін, грыбоў і пад., якія растуць разам.

   • Грузды і лісіцы раслі гнёздамі.

4. Укрытае месца для чаго-н.

   • Кулямётнае г.

5. Месца высеву двух або некалькіх зярнят, а таксама ўсходы гэтых зярнят (спец.).

6. Група аднакарэнных вытворных слоў, размешчаных пры загалоўным слове ў слоўніку.

|| памянш. гняздзечка, ✂.

|| прым. гнездавы, ✂.

• Гнездавая пасадка лесу.
• Гнездавое размяшчэнне слоў у слоўніку.

гняздоўе, ✂, н.

Месца, дзе гняздзяцца птушкі.

гогаль, ✂, м.

Вадаплаўная птушка падсямейства качыных.

◊

• Хадзіць гогалем (разм.) — хадзіць важна, ганарыста.

|| прым. гагаліны, ✂.

гогаль-могаль, ✂, м.

Сыры яечны жаўток, расцёрты з цукрам.

гогат, ✂, м.

1. Крык гусей.

2. перан. Моцны, нястрымны смех (разм.).

год, ✂, м.

1. Прамежак часу ў 12 каляндарных месяцаў (з 1 студзеня), за які Зямля робіць адзін абарот вакол Сонца.

   • Чатыры пары года (зіма, вясна, лета, восень).
   • Новы г. (наступаючы год, а таксама дзень 1 студзеня).
   • Мінула 2 гады. Засушлівы г.
   • Два гады ад нараджэння.
   • Г. ад году (з кожным годам).
   • Круглы г. (увесь год).
   • Гадамі не сустракаемся (па некалькі гадоў запар).

2. Прамежак часу, у які заканчваецца цыкл якіх-н. работ, заняткаў.

   • Навучальны г.
   • Фінансавы г.

3. мн. Адрэзак часу ў некалькі гадоў.

   • Пасляваенныя гады.
   • Гады маладосці.

4. мн. У спалучэнні з парадкавым ліч. — адрэзак часу ў межах дзесяцігоддзя.

   • Васьмідзесятыя гады дваццатага стагоддзя.

5. мн. Узрост.

   • Ён ужо ў гадах (пажылы, стары).
   • Не тыя гады (пастарэў).
   • Не па гадах (не па ўзросту).

6. Прамежак часу, на працягу якога адбываецца абарот якой-н. планеты вакол Сонца.

   • Г. Марса.

◊

• Светлавы год — адзінка адлегласці, роўная шляху, які праходзіць прамень святла за трапічны год.

• Трапічны год — прамежак часу паміж двума праходжаннямі Сонца цераз пункт веснавога раўнадзенства.

• Высакосны год — кожны чацвёрты год, які мае ў лютым не 28, а 29 дзён.

• Гады ў рады (разм.) — вельмі рэдка (сустракацца, бачыцца).

• З году ў год (разм.) — пастаянна, на працягу некалькіх гадоў.

• Адных гадоў (разм.) — аднолькавага ўзросту.

|| памянш. годзік, ✂ і гадок, ✂.

|| прым. гадавы, ✂.

• Гадавая справаздача.
• Г. план (на год).

годзе, безас. у знач. вык.

Хопіць, даволі.

• Г. загараць.

годнасць, ✂, ж.

1. гл. годны

2. Неабходныя маральныя якасці чалавека, а таксама ўсведамленне гэтых якасцей.

   • Г. працоўнага чалавека.

3. Званне (разм.).

   • Надаць г. народнага артыста Беларусі.

годны, ✂, ж.

Прыгодны для чаго-н., для якіх-н. мэт.

• Г. для страявой службы.

|| наз. годнасць, ✂.

• Тэрмін годнасці лякарства.

гойсаць, ✂ і гайсаць, ✂; незак. (разм.).

Хутка і мітусліва рухацца, перамяшчацца; бегаць, раз’язджаць у пошуках каго-, чаго-н.

• Г. па магазінах.

|| наз. гойсанне, ✂ і гайсанне, ✂.