Verbum

няўстойлівы, ✂.

1. Хісткі; пазбаўлены ўстойлівасці, цвёрдай апоры.

   • Н. памост.

2. перан. Які часта мяняецца, непастаянны.

   • Няўстойлівае надвор’е.

3. перан. Які лёгка паддаецца розным уплывам, нястойкі ў сваіх поглядах, перакананнях.

|| наз. няўстойлівасць, ✂.

няўтольны, ✂ (кніжн.).

Такі, што нельга здаволіць, наталіць.

• Н. голад.
• Няўтольная смага.

|| наз. няўтольнасць, ✂.

няўхільны, ✂ (кніжн.).

1. Які не мае адхіленняў ад чаго-н.; пастаянны.

   • Н. рост вытворчасці.

2. Такі, што нельга парушыць, які не падлягае адвольнаму змяненню; абавязковы.

   • Н. закон.

3. Непазбежны, які вынікае з абставін; немінучы.

   • Над кожным злачынцам звісае няўхільная кара.

|| наз. няўхільнасць, ✂.

няўцешны, ✂.

1. Такі, што немагчыма суцешыць, супакоіць.

   • Няўцешная маці.

2. Вельмі моцны па сіле праяўлення (пра гора, слёзы і пад.).

   • Няўцешнае гора.

3. Які не прыносіць суцяшэння, несуцяшальны.

   • Няўцешныя весткі.

|| наз. няўцешнасць, ✂.

няўцям, безас. у знач. вык. (разм.).

Незразумела; не прыйшло ў галаву.

• А мне і н. запытаць.

няўцямны, ✂ (разм.).

1. Такі, што цяжка зразумець, усвядоміць; незразумелы.

   • Здарылася нешта няўцямнае.

2. Які выяўляе неразуменне чаго-н. або адсутнасць думак аб чым-н.

   • Н. погляд.

|| наз. няўцямнасць, ✂.

няўчасны, ✂.

1. Які наступіў вельмі рана; заўчасны.

   • Няўчасная смерць.

2. Які адбываецца ў непадыходзячы момант.

   • Н. сум.

|| наз. няўчаснасць, ✂.

няхай, часц. і злуч. уступальны.

1. часц. Утварае загадны лад дзеяслова са знач. прымушэння, неабходнасці, заахвочвання.

   • Н. працуюць.
   • Н. звіняць з расою косы.

2. часц. У спалуч. з часц. «бы» выражае дапушчэнне з адценнем пажадання магчымасці дзеяння, якое не адбылося.

   • Н. бы самі так папрацавалі.

3. часц. У сказах з дзеясловамі загаднага ладу ўзмацняе пажаданне.

   • Н. ты згары!

4. злуч. уступальны. уступальны. Хоць, нягледзячы на тое, што.

   • Задача н. цяжкая, але выканальная.

◊

• Няхай бог крые (мінуе, ратуе, бароніць) (разм.) — ужыв. як пажаданне пазбаўлення ад чаго-н. непрыемнага.

• Няхай яго (яе, іх, цябе, вас) немач (разм.) — праклён са значэннем «чорт яго (яе, іх, цябе, вас) бяры».

няхватка, ✂, ж.

1. Адсутнасць каго-, чаго-н. у неабходнай колькасці; недахоп чаго-н.

   • Н. часу.
   • Н. спецыялістаў.

2. чаго і ў чым. Адсутнасць дастатковых сродкаў для існавання; нястача.

   • Яны не ведаюць няхваткі ў прадуктах харчавання.

няходжаны, ✂.

Такі, па якім не хадзілі, не ходзяць.

• Няходжаныя мясціны.