Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

рэчаіснасць, , ж.

  1. гл. рэчаісны.

  2. Аб’ектыўны свет з усёй мнагастайнасцю яго сувязей, быццё, навакольнае асяроддзе, становішча.

    • Літаратура адлюстроўвае р.

рэчаісны, .

Які сапраўды існуе, рэальны.

  • Р. факт.

|| наз. рэчаіснасць, .

рэчка, , ж.

Невялікая рака.

|| ласк. рэчачка, і рэчанька, .

|| прым. рачны, .

рэчыва, , н.

Від матэрыі; тое, з чаго складаецца фізічнае цела.

  • Арганічныя рэчывы.
  • Выбуховыя рэчывы.

рэчытатыў, , м. (спец.).

Напеўная размова ў вакальна-музычным творы.

  • Чытаць рэчытатывам (нараспеў).

|| прым. рэчытатыўны, .

рэчыўны, .

Які складаецца з рэчыва, матэрыяльны.

  • Р. свет.

  • Рэчыўныя назоўнікі — у граматыцы: назоўнікі, якія называюць аднародную масу, рэчыва (напр., малако, жвір, тытунь).

|| наз. рэчыўнасць, .

рэчышча, , н.

  1. Паглыбленне ў грунце, па якім цячэ вадзяная плынь.

    • Р. ракі.
  2. перан. Напрамак, шлях развіцця чаго-н.

    • Накіраваць гаворку ў патрэбнае р.
    • У рэчышчы рамантычных традыцый.

рэшата, , н.

  1. Рэч хатняга ўжытку — нацягнутая на шырокі абруч густая сетка для прасейвання мукі і інш.

    • Прасеяць муку на р.
    • У рэшаце ваду насіць (перан. займацца чым-н. бескарысным, пустой справай; разм.).
    • Галава як р. ў каго-н. (пра таго, хто ўсё забывае, у каго дрэнная памяць; разм.).
  2. Прасейвальнае прыстасаванне ў зернеачышчальных, сартавальных і інш. машынах.

    • Рашоты ў камбайне.

  • Цуды ў рэшаце (разм. жарт.) — пра што-н. незвычайнае або незразумелае.

|| прым. рашотны, .

рэшка, , ж. (разм.).

Бок манеты, адваротны гербаваму малюнку.

рэшта, , ж.

  1. Частка чаго-н., якая засталася нявыкарыстанай, астача, астатак.

  2. Частка якога-н. адрэзка часу ці адлегласці, якая засталася нявыкарыстанай ці непераадоленай.

    • Р. дня.
    • Р. дарогі.
  3. Здача.

    • Атрымаць рэшту.
    • Р. з рубля.

У рэшце рэшт —

  • 1) у канчатковым выніку.
    • Доўга ўтлумачвалі, у рэшце рэшт зразумеў;
  • 2) пабочн. сл., тое, што і нарэшце (у 2 і 3 знач.).