Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

разамкнуцца, ; зак.

Раз’яднацца (пра самкнутае).

  • Ланцуг разамкнуўся.

|| незак. размыкацца, .

|| наз. размыканне, .

разамкнуць, ; зак.

Раз’яднаць (што-н. самкнутае).

  • Р. ланцуг.
  • Р. рукі.

|| незак. размыкаць, .

|| наз. размыканне, .

разамлелы, (разм.).

Вялы, расслаблены.

  • Разамлелае ад спёкі цела.

|| наз. разамлеласць, .

разамлець, ; зак. (разм.).

Стаць вялым, расслабіцца.

  • Р. ад гарачыні.

разапрэлы, .

Які разапрэў, распараны.

  • Р. гарох.

разапрэць, ; зак.

  1. Прэючы, размякнуць, разбухнуць.

    • Каша разапрэла.
  2. Надта спацець, распарыцца (разм.).

    • Р. пасля лазні.

|| незак. разаправаць, .

разапхаць, ; зак. (разм.).

  1. Пхаючы, размясціць па розных месцах, парассоўваць.

    • Р. яблыкі па кішэнях.
  2. Набіваючы чым-н., прымусіць раздацца; разбіць.

|| незак. распіхваць, і распіхаць, .

разапхнуць, ; зак. (разм.).

Піхнуўшы, прымусіць даць дарогу, прыбраць з дарогі.

  • Р. людзей.

|| незак. распіхваць, і распіхаць, .

разараць, ; зак.

Аручы, раскінуць (зямлю плугам.).

  • Р. некалькі баразён бульбы.

|| незак. разворваць, .

разарвацца, ; зак.

  1. Раздзяліцца на часткі ад рэзкага руху або ад старасці, драхласці.

    • Вяроўка разарвалася.
    • Кашуля разарвалася.
  2. Узарвацца знутры, распасціся на часткі.

    • Снарад разарваўся.
  3. перан. Ужыв. пры абазначэнні неабходнасці адразу выканаць многа спраў, паспець усюды (разм.).

    • Я на ўсё не разарвуся.
    • Хоць разарвіся! (вельмі многа розных спраў).

|| незак. разрывацца, .

  • Душа (сэрца) разрываецца (перан. вельмі цяжка на душы ад гора і пад.).

|| наз. разрыў, .