Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

німб, , м.

Сімвал святасці—ззянне ў выглядзе круга вакол галавы (на іконах, карцінах рэлігійнага зместу).

|| прым. німбавы, .

німфа, , ж.

У грэчаскай міфалогіі: бажаство ў выглядзе жанчыны, якое ўвасабляе розныя сілы прыроды.

  • Лясная н.
  • Марская н.

ніпель, , м. (спец.).

Металічная злучальная трубка з разьбой на канцах.

|| прым. ніпельны, .

нірвана, , ж.

Паводле вучэння будыстаў: стан спакою і шчасця, які дасягаецца адмаўленнем ад усіх жыццёвых клопатаў і імкненняў.

  • Апусціцца ў нірвану (перан. паглыбіцца ў стан спакою).

ніт1, , м.

Металічны стрыжань, які мае на адным канцы галоўку, а на другім — разьбу, на якую накручваецца гайка; болт.

|| прым. нітавы, .

ніт2, , м.

  1. Злучэнне ніцяных петляў у ткацкім станку для падымання нітак асновы.

    • Укідаць аснову ў ніты.
  2. Спосаб ткання, ад якога залежыць від перапляцення ніцей у тканіне.

    • Абрус у шаснаццаць нітоў.

нітавацца, ; незак.

Злучацца нітамі.

|| зак. знітавацца, .

нітаваць, ; незак.

  1. Злучаць, змацоўваць нітамі.

  2. перан. Злучаць, звязваць.

    • Нітуе вясна сілы.

|| зак. знітаваць, .

|| наз. нітаванне, .

нітка, , ж.

  1. Тонка ссуканая пража.

    • Шаўковыя ніткі.
    • Шыта белымі ніткамі (перан. няўмела, няўдала схавана што-н.).
    • Да апошняй ніткі абабраць (усё, поўнасцю).
    • Прамокнуць да ніткі (зусім).
  2. Нізка (пацерак, караляў і пад.).

  3. перан. Аб чым-н. пабудаваным, што выцягнулася ў выглядзе простай лініі.

    • Н. нафтаправода.
  4. перан. Тое, што злучае, служыць для сувязі.

|| памянш. нітачка, .

  • Па нітачцы бегаць (перан. быць паслухмяным, дысцыплінаваным).

|| прым. нітачны, .

ніткападобны, .

Які падобны на нітку, нагадвае нітку.

  • Ніткападобныя чэрві.

|| наз. ніткападобнасць, .