Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

нечалавечны, .

Пазбаўлены чалавечнасці; негуманны.

|| наз. нечалавечнасць, .

нечалавечы, (кніжн.).

  1. Не ўласцівы чалавеку.

    • Н. крык.
  2. Які перавышае чалавечыя магчымасці; празмерны.

    • Нечалавечыя намаганні.
  3. Бесчалавечны.

    • Нечалавечыя пакуты.

нечапаны, .

Такі, якога не чапалі, да якога не дакраналіся.

  • Нечапаная вячэра.

нечарговы, .

Які склікаецца або скліканы па-за чаргой.

  • Нечарговая сесія Вярхоўнага Савета.

|| наз. нечарговасць, .

нечасаны1 (нячэсаны, .

Якога не часалі, раскудлачаны.

  • Нечасаныя валасы.

нечасаны2 (нячэсаны, .

Не апрацаваны часаннем.

  • Нечасаныя бярвёны.

нечуваны, .

Небывалы, надзвычайны.

  • Н. поспех.

|| наз. нечуванасць, .

нечыстата, , ж.

  1. гл. нячысты.

  2. Адсутнасць чыстаты; бруд.

    • У хаце н.

нечыстоты, .

Тое, што знаходзіцца ў памыйніцы; адкіды.

нечысць, , ж., зб. (разм.).

  1. Паводле забабонных уяўленняў: нячыстая сіла (чэрці, ведзьмы).

  2. перан. Жывёлы, насякомыя, якія выклікаюць агідлівае пачуццё.

    • Бусел знішчае мышэй, гадзюк, вусеняў і іншую н.
  3. перан. Аб ганебных людзях, якія ўвасабляюць сабою ўсё варожае, цёмнае.