Verbum

адзі́н, ✂, м.; ж. ✂.

1. ліч. кольк. Лік, лічба і колькасць 1.

2. прым. Без іншых, асобна, у адзіноце.

   • Ён ізноў а.-адзінюткі (абсалютна адзін).

3. займ. Якасьці, нейкі.

   • Нарэшце прыйшоў а. чалавек.
   • Адна жанчына казала.

4. у знач. прым. Той самы, тоесны.

   • Стаяць на адным месцы.
   • У адзін тон спяваць.
   • Адны і тыя пытанні.
   • Адно (наз.) і тое.

5. займ. Толькі, выключна.

   • На экскурсіі адны дарослыя, дзяцей няма.
   • Ад яго адны непрыемнасці.

6. займ. Які-небудзь сярод падобных.

   • А. з гасцей гаварыў прамову.

7. адз., у знач. прым. Адзіны, непадзельны.

   • Ручайкі зліліся ў адну раку.

◊

• Адзін другога варты (разм. неадабр.) — пра людзей, якія аднолькава маюць адмоўныя якасці.

• Адзін за адным; адзін за другім — услед, паслядоўна, па чарзе.

• Адзін канец (разм.) — усё роўна, няхай будзе так.

• Адзін на адзін — без сведак.

• Адзін над адзін (адна пад адну, адно пад адно) (разм. адабр.) — усе роўныя па росту, па сіле.

• Адна перад адным (адна перад адной, адно перад адным) — не адстаючы, спаборнічаючы.

• Адзін у адзін (адна ў адну, адно ў адно) (разм. адабр.) — адборныя, адной велічыні, якасці.

• Адна нага тут, другая там (разм.) — вельмі хутка (збегаць і пад.).

• Ні адзін — ніхто з усіх.

• Усе да аднаго (разм.) — усе без выключэння.

• Усе як адзін (разм.) — пагалоўна ўсе.

|| парадкавы ліч. першы, ✂.

адзіна...

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. які мае толькі адно, звязаны толькі з чым-н. адным, напр. адзінабожжа, адзінаверства, адзінаспадчыннасць, адзінашлюбнасць аднашлюбнасць;
2. які робіцца, ажыццяўляецца толькі адным, адзіным, напр. адзінаначалле, адзінаўладдзе;
3. які робіцца, ажыццяўляецца адзін на адзін, напр. адзінаборства.

адзінабо́жжа, ✂, н.

Рэлігія, якая прызнае стваральнікам свету толькі аднаго Бога, монатэізм; проціл. мнагабожжа.

адзінабо́рнічаць, ✂; незак.

Удзельнічаць у адзінаборстве.

адзінабо́рства, ✂, н.

Бой адзін на адзін; паядынак.

• Уступіць у а. са стыхіяй.

адзінакро́ўны, ✂.

1. Які паходзіць ад аднаго бацькі, але розных маці (пра дзяцей).

   • Адзінакроўныя браты.

2. Тое, што і аднапляменны.

   • Адзінакроўныя народы.

|| наз. адзінакроўе, ✂.

адзінанача́лле, ✂, н.

Аднаасобнае кіраўніцтва.

• Прынцып адзінаначалля.

адзінанача́льнік, ✂, м.

Асоба, якая кіруе на аснове адзінаначалля.

адзіна́рны, ✂.

Які складаецца з адной часткі, не падвойны.

• Адзінарная рама.

адзінаўла́ддзе, ✂, н.

Кіраванне, калі ўся ўлада сканцэнтравана ў руках адной асобы.

|| прым. адзінаўладны, ✂.

• А. валадар.