Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 8-е выданне (правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

ударить

совер.

1) (нанести удар) ударыць, выцяць

(стукнуть) стукнуць

ударить палкой — ударыць (выцяць, стукнуць) палкай

ударить по столу — стукнуць (ударыць) па стале

2) в др. знач. ударыць

молния ударила в дерево — маланка ўдарыла у дрэва

ударить в набат — ударыць у звон

ударить на врага — ударыць на ворага

ударить во фланг — ударыць у фланг

ударить в штыки — ударыць у штыкі

ударить по недостаткам — ударыць па недахопах

3) (с силой начаться — о явлениях природы) прыціснуць

прыпячы

лінуць, хлынуць

ударил мороз — прыціснуў мароз

ударила жара — прыпякла гарачыня

ударил ливень — лінуў (хлынуў) дождж

4) безл. (внезапно охватить, бросить в жар, в пот и т.п.) разг. кінуць

(в голову) ударыць, стукнуць

его ударило в пот — яго кінула ў пот

от испуга в голову ударило — ад спалоху ў галаву ўдарыла

5) (о музыке, пляске) разг. урэзаць, прыўдарыць

ударить по карману — ударыць па кішэні

ударить по рукам — ударыць па руках

не ударить в грязь лицом — не ударыць у гразь тварам, не ўпасці ў гразь тварам

палец о палец не ударить — пальцам не паварушыць, пальцам аб палец не ударыць

удариться

1) ударыцца, выцяцца

(стукнуться) стукнуцца

он ударился головой — ён ударыўся (выцяўся, стукнуўся) галавой

2) (попасть во что) стукнуцца (у што, аб што)

3) перен. (начать усиленно заниматься чем-либо) разг. узяцца (за што-небудзь)

пусціцца

пачаць (рабіць што-небудзь)

удариться в работу — узяцца за работу

удариться в воспоминания — пусціцца ва ўспаміны, пачаць успамінаць

удариться в слёзы — пачаць моцна плакаць

4) перен. разг. кінуцца

(пуститься) пусціцца

удариться в бегство — кінуцца (пусціцца) бегчы

удариться из одной крайности в другую — кінуцца з адной крайнасці ў другую

ударник

I (передовой работник) ударнік, -ка муж.

ударник коммунистического труда уст. — ударнік камуністычнай працы

II воен., муз. и пр. ударнік, -ка муж.

ударница

ударніца, -цы жен.

ударнический

ударніцкі

ударничество

ударніцтва, -ва ср.

ударно

нареч. ударна

ударно работать — ударна працаваць

ударность

I ударнасць, -ці жен.

см. ударный I

II ударнасць, -ці жен.

см. ударный II

ударный

I (связанный с массовым движением ударников) ударны

ударная бригада — ударная брыгада

ударное обязательство — ударнае абавязацельства

ударный труд — ударная праца

в ударном порядке — ва ударным парадку

II в разн. знач. (связанный с ударом) ударны

ударная волна — ударная хваля

ударное бурение — ударнае бурэнне

ударная войсковая группа — ударная вайсковая група

ударные музыкальные инструменты — ударныя музычныя інструменты

III лингв. націскны

ударный слог — націскны склад

ударный гласный — націскны галосны

ударопрочный

ударатрывалы