Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

цэ́рый, ‑ю, м.

Хімічны элемент, мяккі метал шэрага колеру, які лёгка акісляецца і гарыць па паветры.

цэрэбра́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Мазгавы. Цэрэбральны аддзел чэрапа.

2. Які ўтвараецца пры загібе кончыка языка к цвёрдаму паднябенню (пра зычныя гукі). Цэрэбральны зычны.

[Ад лац. cerebrum — мозг.]

цэрэзі́н, ‑у, м.

Спец. Сумесь цвёрдых вуглевадародаў, якая падобна на воск і выкарыстоўваецца як ізаляцыйны матэрыял, у медыцыне і пад.

[Ад лац. cera — воск.]

цэ́сар, ‑а, м.

Гіст. Тое, што і цэзар, кесар.

[Ад лац. caesar.]

цэ́сарскі, ‑ая, ‑ае.

Гіст. Які мае адносіны да цэсара, належыць яму. Цэсарскі трон.

цэсарэ́віч, ‑а, м.

У Расіі — афіцыяльны тытул наследніка прастола. // Асоба, якая мела гэты тытул. «З сялян павінна быць сыскана, — загадваў цэсарэвіч Канстанцін, — а ўсю строгасць закона ўскласці на Валадковіча». «Полымя».

цэсарэ́ўна, ‑ы, ж.

1. Жонка цэсарэвіча.

2. Дачка цара.

цэсто́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Істужкавы чарвяк.

цэ́тлік, ‑а, м.

Разм. Распіска, квітанцыя. Другі перакладчык, які дагэтуль маўчаў, раздае старастам цэтлікі. Навуменка.

цэ́ўка, ‑і, ДМ цэўцы; Р мн. цэвак; ж.

1. Спец. Дэталь перадатачнага механізма цыліндрычнай формы.

2. Прыстасаванне ў выглядзе трубкі, на якое навіваюцца ніткі і якое ўстаўляецца ў чаўнок пры тканні. Кужаль Маланка снавала, Цэўкі сукала і ткала. Купала. А потым.. [Фядора] сама памагла Анюце сукаць цэўкі. Васілевіч.

3. Косць у назе птушкі, якая знаходзіцца паміж галёнкай і пальцамі.