Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

цэпелі́н, ‑а, м.

Дырыжабль з металічным каркасам, абцягнутым тканінай.

[Ад уласнага імя ням. канструктара Ф. Цэпеліна, які пабудаваў у 1900 г. першы такі дырыжабль.]

цэ́пень, ‑я, м.

Стужачны чарвяк; саліцёр.

цэ́пкасць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць цэпкага. Цяжкавата Міхасю даецца тэхніка, але ж у яго такая прага да ўсяго новага, такая цэпкасць да справы. Кулакоўскі.

цэ́пкі, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і учэпісты. Наблытана шмат павуціны, Расстаўлены цэпкія сеці. Колас. Цэпкім праніклівым позіркам Аляксей зірнуў на сяржанта. Мележ.

цэ́ра, ‑ы, ж.

Уст. Высушаны грыб, які запальваецца ад іскры пры высяканні агню. А дзед тым часам кончыў лыка драць, Галля ды буралому нанасіў, На цэру высек іскру красівом, Падзьмуў, і ўміг ахоплены агнём Лом разгарэўся. Танк. Коля знайшоў ля рэчкі блішчасты востры каменьчык, выняў з кішэні крэсіва і цэру, пачаў высякаць іскру. Ставер.

цэ́равы, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які мае адносіны да цэры.

цэрапла́стыка, ‑і, ДМ ‑тыпы, ж.

Скульптура з воску.

[Ад лац. cera — воск і слова пластыка.]

цэ́рбер, ‑а, м.

Уст.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — люты трохгаловы сабака са змяіным хвастом, які ахоўваў уваход у падземнае царства.

2. перан. Злосны, люты вартавы. — То павольна! — крыкнуў Нявіднаму чорны астрожны цэрбер і штурхануў яго ў плечы. Колас.

[Ад лац. Cerberus з грэч. Kérberos.]

цэ́ркаўка, ‑і, ДМ ‑каўцы; Р мн. ‑кавак; ж.

Памянш.-ласк. да царква (у 2 знач.); невялікая царква.

цэ́рыевы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да цэрыю, змяшчае ў сабе цэрый. Цэрыевы раствор. Цэрыевае злучэнне.