уця́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., што і з дадан. сказам.
Разм. Зразумець сэнс, змест чаго‑н. Пытанне прагучала нечакана, і Вера не адразу ўцяміла, пра што гаворыць вяснушкаваты, кірпаносы хлапец. Асіпенка. Маці ніяк не магла ўцяміць усяго таго, што так нечакана здарылася. Ставер. // Поўнасцю, да канца ўсвядоміць што‑н. Прашу, калегі, цвёрда ўцяміць Святую мудрасць даўніх год: Малая кропля крышыць камень, Цярплівасць — сцены перашкод. Бачыла.
уцямне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм.
1. безас. Сцямнець. Увечары, калі ўжо добра ўцямнела, Мікола прыйшоў пераведаць маці. Сабаленка.
2. Учарнець, схуднець (ад перажыванняў, хваляванняў і пад.). Ён уцямнеў з твару, прыгорбіўся: яшчэ ніколі не здаралася Лугавому сутыкацца з такой не па-дзіцячаму яраснай чалавечай помстай. Даніленка.
уцяпле́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. уцяпляць — уцяпліць.
уцяплі́ць, уцяплю, уцепліш, уцепліць; зак., што.
Зрабіць больш цёплым, засцерагчы чым‑н. ад уздзеяння холаду. Уцяпліць ферму. □ Хату.. [Антось] уцяпліў, зрабіўшы прызбу да самых вокнаў, на столь нацягаў кастрыцы і пяску. Чарнышэвіч.
уцяпля́льнік, ‑а, м.
Матэрыял, які выкарыстоўваецца для ацяплення.
уцяпля́льны, ‑ая, ‑ае.
Які служыць, прызначаны для ацяплення. Уцяпляльны матэрыял. Уцяпляльны чахол.
уцяпля́цца, ‑яецца; незак.
Зал. да уцяпляць.
уцяпля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да уцяпліць.
уцярпе́ць, уцярплю, уцярпіш, уцярпіць; зак. (пераважна з адмоўем «не»).
Устрымацца ад якога‑н. дзеяння, учынку; стрымацца. Не ўцярпеў панскі паляўнічы і расказаў людзям, што князь толькі на стаенніку гарцуе, а стралок з яго кепскі. С. Александровіч. — Якім, чаму ты піць не кінеш? Ты ж губіш сябе! Ты ж і сам гэта.. добра бачыш! — не ўцярпеў я. Нікановіч.
уця́ты 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад уцяць 1 (у 1, 2 знач.).
уця́ты 2, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад уцяць 1.