Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

бо́мы, ‑аў; адз. (рэдка) бома, ‑ы, ж.

Званочкі ў выглядзе пустых металічных шарыкаў з кавалачкамі металу ўсярэдзіне; прымацоўваюцца да хамута ці дугі. Крык і гоман на дарозе, Бомы стогнуць і звіняць. Колас. Дзесьці ў прасторах празвінелі бомы. Трус.

бо́на,

гл. боны ​1.

бо́ндар, ‑а, м.

Майстар па вырабу драўлянай пасуды (бочак, дзежак, цаброў і пад.). Сымон, выдатны бондар на ўсю акругу, ..сыходзіў на дзень-другі з Ганніных воч куды-небудзь у суседні калгас падправіць абручы ці зрабіць каму пару новых дзежак. Лынькоў.

бо́ндарскі, ‑ая, ‑ае.

Уласцівы бондару; які мае дачыненне да яго рамяства. Бондарскі інструмент.

бо́ндарства, ‑а, н.

Бандарнае рамяство. Бондарства.. [Даніла] закінуў. Інструменты яго паржавелі. Бядуля.

бо́ндарыха, ‑і, ДМ ‑рысе, ж.

Жонка бондара.

бо́нза, ‑ы, м.

1. Будыйскі свяшчэннік і манах у Японіі і Кітаі. І з мармуру, і з бронзы, Каб славіцца ў вяках, Стаялі хмура бонзы З нагайкамі ў руках. Гаўрусёў.

2. Пагард. Пра надзьмутага ганарыстага чыноўніка.

[Яп. bond-zu — добры настаўнік.]

бо́нна, ‑ы, ж.

Выхавальніца малых дзяцей (звычайна іншаземка) у дваранскіх і буржуазных сем’ях дарэвалюцыйнай Расіі. І вырашыла [Алаіза], хоць з голаду будзе паміраць, а ў бонны, у гувернанткі не пойдзе. Арабей.

[Ад фр. bonne — нянька.]

бо́ны 1, ‑аў; адз. бона, ‑ы, ж.

1. Крэдытныя дакументы, якія даюць уладальніку права на атрыманне паказанай у іх сумы ў вызначаны тэрмін ад пэўнай асобы або ўстановы.

2. Часовыя папяровыя грошы, якія выпускаюцца звычайна мясцовымі ўладамі.

3. Папяровыя грошы, якія больш не ўжываюцца, а выкарыстоўваюцца для калекцыі..

[Фр. bon — талон, чэк (на плацеж).]

бо́ны 2, ‑аў; адз. бон, ‑а, м.

1. Плывучая загарода, якая выкарыстоўваецца пры лесасплаве, а таксама плывучыя загароды, якія перашкаджаюць варожым караблям праходзіць з мора ў гавань.

бор 1, ‑у, М у бары; мн. бары, ‑оў; м.

Стары густы сасновы лес, які расце на высокім месцы. Векавы бор. Цёмны бор. □ Верасы пад лісцем спалі, Бор зялёны гнуўся, Недзе пелі ў цёмнай далі Журавы ды гусі. Купала. Бягу думкай у край далёкі, У лес цёмны, у бор высокі. Цётка.

•••

Карабельны бор — высокі, прыгодны для суднабудавання, сасновы бор.

бор 2, ‑у, м.

Хімічны элемент, які ўваходзіць у састаў многіх мінералаў. Бор і яго спалучэнні прымяняюцца ў ядзернай тэхніцы, а таксама ў медыцыне і сельскай гаспадарцы.

[Ад лац. borax.]

бор 3, ‑а, м.

Стальны свердзел, які ўжываецца ў зубалячэбнай справе.

[Ад ням. Bohrer — свердзел.]