Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ура́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да урану; які складаецца з урану, які змяшчае ў сабе уран. Уранавая руда, Уранавае радовішча. Уранавыя мінералы. // Атрыманы з урану і яго злучэнняў. Уранавыя сплавы.

•••

Уранавая бомба — атамная бомба, у якой ядзерным зарадам з’яўляюцца ізатопы урану.

уранагра́фія, ‑і, ж.

Уст. Апісанне зорнага неба, бачных простым вокам зорак і сузор’яў.

урана́ты, ‑аў; адз. уранат, ‑у, М ‑наце, м.

Солі уранавай кіслаты.

уранграфі́тавы, ‑ая, ‑ае.

З уранам у якасці ядзернага паліва і графітам у якасці запавольніка.

ураніні́т, ‑у, М ‑ніце, м.

Мінерал, бязводны вокісел урану.

ура́нку, прысл.

Абл. Раніцай. — А бульбу мамка ўранку варыла, — ахвотна азвалася малое. Быкаў. У канцы кастрычніка на нізкіх мясцінах пачалі паяўляцца ўранку сівыя замаразкі. Курто. Кастусь затрымаўся — уранку Ён ездзіў па кніжкі ў раён. Калачынскі.

ура́нні, прысл.

Абл. Раніцай. Амаль ніхто не спаў, бо ўсе ведалі, што ўранні пачнецца бой за Мінск. Мележ. Восень. Уранні дзеткам не так смачна і доўга спіцца, як увесну і ўлетку. Гарэцкі. Стала холадна, усё цела працялі дрыжыкі: і не так ад таго, што вада ўранні халодная, як ад трывогі — што там, за ракой? Кухараў.

ура́рты, ‑аў.

Народ, які насяляў старажытную дзяржаву Урарту.

ура́рцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ўрартаў, які належыць, уласцівы ім. Урарцкая мова.

урассыпну́ю, прысл.

У розныя бакі, паасобку; не строем. Наступаць урассыпную. □ — Самалёт! Самалёт! — трывожна закрычалі дзеці на дварэ і кінуліся ўрассыпную. Шахавец. Лётчыкі ўрассыпную рушылі да аўтобуса. Алешка.