аперы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
1. таксама зак., каго. Рабіць (зрабіць) каму‑н. аперацыю (у 1 знач.). Аперыраваць хворага.
2. Праводзіць, выконваць ваенныя аперацыі.
3. чым. Карыстацца чым‑н., выконваць пэўныя дзеянні над чым‑н. Аперыраваць лічбамі. Аперыраваць фактамі.
апе́рыцца, ‑рыцца; зак.
1. Пакрыцца, абрасці пер’ем, убрацца ў пер’е (пра птушак). Не аперыліся птушкі, Ды лятуць з гнязда ў служкі. Бічэль-Загнетава.
2. перан. Падужаць, пасталець (пра людзей). Пабыўшы з год на вольным паветры, Людміла паправілася, або, як жартуючы пра яе казалі, аперылася; паружавелі шчокі, сама яна падрасла, аформілася як дзяўчына. Гурскі. // Палепшыць, замацаваць сваё матэрыяльнае становішча.
апе́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
Пакрыць, упрыгожыць пер’ем.
аперэ́та, ‑ы, ДМ ‑рэце, ж.
1. Музычна-вакальны твор камедыйнага характару з элементамі размовы. // Сцэнічнае выкананне такога твора.
2. Тэатр, у якім ставяцца музычна-вакальныя творы камедыйнага характару.
3. Труна тэатра аперэты. — Аперэта прыехала, — нясмела перарвала.. думкі [Грушэўскага] Аня, кіўнуўшы галавой на афішу. Карпюк.
[Іт. operetta.]
аперэ́тачны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае дачыненне да аперэты, звязаны з аперэтай. Аперэтачны акцёр. Аперэтачнае амплуа.
2. Які нагадвае тое, што бывае ў аперэце; такі, да якога нельга ставіцца сур’ёзна. Аперэтачныя прыгоды. Аперэтачнае адзенне. □ Шэравокія, светлавалосыя, іканапісныя, з вішнёвымі вуснамі і ненатуральна ружовымі шчокамі, ..[студэнты] вельмі нагадвалі аперэтачных пастушкоў. Караткевіч.
аперэ́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Разм. Тое, што і аперэта.
апе́сціць, апешчу, апесціш, апесціць.
Разм. Зак. да песціць.
апе́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад апець.
апеты́т, ‑у, М ‑тыце, м.
Жаданне есці. Добры апетыт. Не мець апетыту. □ На нейкі момант.. [Паліна] суцішылася, пазіраючы, з якім апетытам есць сястра. Сіўцоў. // звычайна мн. (апеты́ты, ‑аў); перан. Жаданне наогул, імкненне да чаго‑н. Але ўласніцкія апетыты ўсё больш разгараюцца. Лазун хацеў бы валодаць усёй вёскай, трымаць яе ў сваіх руках, аблытаць павуцінай даўгоў. Хромчанка.
•••
Воўчы апетыт — вельмі вялікі, нястрымны апетыт.
Наганяць апетыт гл. наганяць.
[Ад лац. appetitus — жаданне.]
апеты́тны, ‑ая, ‑ае.
Смачны, прыгожы на пагляд, які выклікае жаданне есці, узбуджае апетыт. Апетытны пах. □ [Ксёндз Марцэвіч] спакойна прысунуў да сябе апетытны ружовы пульхны торг, які выглядаў, нібы яснае сонца. Бядуля. // перан. Разм. Прывабны (звычайна пра жанчын).