Verbum

апаты́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да апатыі. Апатычны стан. // Які выяўляе апатыю. Гэта быў доўгі маўклівы мужык з апатычным выразам беднага на расліннасць твару. Зарэцкі.

2. Які знаходзіцца ў стане апатыі; схільны да апатыі; абыякавы. Успамінаўся першы муж — сумны дома і апатычны на рабоце. Карпаў.

апа́тыя, ‑і, ж.

Стан душэўнай абыякавасці, раўнадушнасці. У .. [Касі] з’явілася да ўсяго апатыя, зарадзілася няўпэўненасць у сваіх поглядах. Карпюк. [Карызну] агарнула цяжкая апатыя — яму хацелася аднаго: скончыць як найхутчэй гэты няўдалы сход і адпачыць. Зарэцкі.

апаўдні́ і апаўдня́, прысл.

У сярэдзіне дня; апоўдні.

апаўза́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. апаўзаць — апаўзці.

апаўза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да апаўзці.

апаўзці́, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; ‑зём, ‑зяце; пр. апоўз, апаўзла, апаўзло; зак.

1. Спаўзці ўніз (пад дзеяннем цяжару); асесці. Зямля апаўзла. □ Радзецкі ўзмахнуў рукамі, сутаргава ўхапіўся за дрэва з дуплом, але не ўтрымаўся і апоўз на зямлю. Гурскі.

2. Тое, што і абпаўзці.

апаўно́чы, прысл.

Тое, што і апоўначы.

апафе́гма, ‑ы, ж.

Спец. Кароткае дасціпнае павучальнае выслоўе.

[Грэч. apóphthegma — кароткае трапнае слова.]

апафе́ма, ‑ы, ж.

Спец. Перпендыкуляр, які апушчаны з цэнтра правільнага многавугольніка на адну з яго старон.

[Ад грэч. apotithēmi — адкладваю ўбок.]

апафео́з, ‑у, м.

1. У Старажытнай Грэцыі і Рыме — абрад абагаўлення героя, імператара і інш.

2. Услаўленне, ушанаванне якой‑н. асобы, з’явы і пад. [Паэма П. Броўкі] «Хлеб» — гэта апафеоз мірнай працы сейбіта-хлебароба, паэтызацыя яго штодзённых спраў. Бярозкін.

3. Заключная частка спектакля, канцэрта з удзелам усіх выканаўцаў, у якой услаўляюцца народ, герой, выдатная гістарычная ці грамадская падзея.

[Грэч. apotheosis.]