Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

млі́ва, ‑а, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. малоць (у 1 знач.).

2. Змолатае збожжа, прадукт памолу. Прылёгшы на мліве Гарачым, дадому Вяртаемся ў поўнач Дарогай знаёмай. Танк. З расчыненых дзвярэй ветрака патыхае свежым млівам. Сабаленка.

мло́сна, безас. у знач. вык.

Нядобра, моташна. Адчуўшы, што яму млосна, Максім Сцяпанавіч выйшаў на ганак і сеў проста на прыступку. Карпаў. Неяк раз на занятках па гімнастыцы ў школе Бобу зрабілася млосна, і ён страціў прытомнасць. Гарбук.

•••

Чарцям млосна (будзе, стане) — пра што‑н. такое, што выходзіць за межы звычайнага.

мло́снасць, ‑і, ж.

Тое, што і млосць. На хвіліну .. [Алесь] успамінае сябе, а потым наплывае змрок, млоснасць і адчай... Караткевіч.

мло́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да млосці. У Ярыгі кружылася галава, але пачуццё звычайнай чалавечай цікаўнасці перамагло млосную слабасць. Лынькоў.

2. перан. Прыкры, цяжкі; моташны. Млосны камарыны гуд. Млосная ноч. □ Стаіць млосная, з густым пахам соснаў і ягад, цішыня. Мележ.

млосць, ‑і, ж.

Непрыемнае пачуццё слабасці, якое наступае звычайна перад стратай прытомнасці, рвотай. Адагрэўшыся ў пасцелі, .. [Валя] адчула неспакой у сэрцы і млосць. Чорны. У [Іванавых] вачах, наганяючы непераадольную млосць, мільгалі і мільгалі абады. Быкаў.

млын, ‑а, м.

1. Машына для здрабнення розных матэрыялаў, якая выкарыстоўваецца ў горнай, хімічнай і інш. галінах прамысловасці.

2. Прадпрыемства, на якім мелюць збожжа; будынак з устаноўленымі ў ім прыстасаваннямі для размолу збожжа. Паравы млын. Ветраны млын. □ На беразе Марачанкі сярод поплаву відна была будыніна — вадзяны млын. Лобан. Рачулка чыстая з-за млына Цячэ праз травы і камлі. Лось.

•••

Ліць ваду на млын каго, чый гл. ліць.

млынавы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да млына. Млынавыя жорны. Млынавое кола.

млына́р, ‑а, м.

Уладальнік млына або работнік у млыне; мукамол. Калі .. скончылася веснавая паводка і рэчка ўвайшла ў берагі, млынар ужо на сялянскі завоз пусціў млын. Чорны. Яшчэ калі дзядзька Пракоп быў за старшыню, дык ён паставіў бацьку за млынара ў колішні Лукашоў вятрак. Сабаленка.

млынаро́ў, ‑ова.

Разм. Які належыць млынару.

млынары́ха, ‑і, ДМ ‑рысе, ж.

Жонка млынара.