Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

раніцай, прысл.

У ранішні час, ранішняй парою.

раніць, ; зак. і незак.

Нанесці (наносіць) рану каму-н.

  • Р. руку.
  • Р. чулае сэрца (перан.).

|| наз. раненне, .

ранішнік, , м.

Ранішні спектакль, збор і пад.

  • Дзіцячы р.

ранкам, прысл.

У ранні час; раніцай.

ранне, , н.

Тое, што і раніца.

ранне... (а таксама рання...).

Першая частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову ранні (у 2 знач.), напр. раннестаражытны, раннефеадальны.

ранні, .

  1. Які мае адносіны да рання; ранішні.

    • У р. час.
  2. Які з’яўляецца самай першай, пачатковай парой якога-н. часу.

    • Р. вечар.
  3. Які наступае раней, чым звычайна (пра поры года, час сутак і пад.).

    • Ранняя зіма.
    • Ранняя смерць.

  • Малады ды ранні (разм., часцей неадабр.) — пра вопытнага, спрактыкаванага не па гадах чалавека.

  • Ранняя птушка (разм. адабр.) — пра таго, хто рана ўстае, з’яўляецца рана дзе-н.

рання...

Першая частка складаных слоў; ужываецца замест «ранне...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр. ранняспелы.

рант, , м.

Вузкая палоска скуры па краях абутку, якая накладваецца на край скуры верху, каб дратва не рвала скуры верху.

|| прым. рангавы, .

ранцье, нескл., м.

Чалавек, які жыве на рэнту.