Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

эх, выкл. (разм.).

Ужыв. пры выражэнні раптоўнага здзіўлення, папроку, прыкрасці, шкадавання.

  • Эх і надвор’е!
  • Эх, сынок, сынок...

эцюд, , м.

  1. У выяўленчым мастацтве: твор, выкананы з натуры, які з’яўляецца першапачатковым накідам, эскізам, часткай будучага кампазіцыйнага цэлага.

  2. Невялікі твор навуковага, крытычнага і пад. характару, прысвечаны якому-н. асобнаму пытанню.

    • Лінгвістычныя эцюды.
  3. Музычны твор віртуознага характару.

    • Эцюды Чэрні для цымбалаў.
  4. Від практыкавання (у музыцы, шахматнай гульні і пад.).

    • Зборнік эцюдаў для шахматыстаў.
  5. мн. Маляванне фарбамі з натуры для практыкавання, загатоўкі эскізаў.

    • Пайсці на эцюды.

|| прым. эцюдны, .

эцюднік, , м.

Спецыяльная плоская скрынка з прыналежнасцямі для жывапісу, малявання і месцам для захоўвання эцюда.

эшалон, , м.

  1. Баявое, аператыўнае пастраенне.

  2. Цягнік, а таксама іншы від транспарту спецыяльнага прызначэння для масавых перавозак.

    • Воінскі э.
    • Э. з нафтай.

|| прым. эшалонны, .

эшафот, , м.

Памост для пакарання.

  • Узысці на э. (таксама перан. прынесці сваё жыццё ў ахвяру чаму-н.).

|| прым. эшафотны, .

юань, , м.

Грашовая адзінка Кітайскай Народнай Рэспублікі.

юбілей, , м.

  1. Гадавіна чыйго-н. жыцця, чыёй-н. дзейнасці, існавання каго-, чаго-н. (звычайна дзесяці-, дваццацігоддзе і пад.).

    • Пяцідзесяцігадовы ю. пісьменніка.
  2. Урачыстасці, прысвечаныя такой гадавіне.

    • Запрасіць на ю.

|| прым. юбілейны, .

  • Ю. медаль.
  • Юбілейныя дні.

юбіляр, , м.

Той, чый юбілей адзначаецца, святкуецца.

  • Акадэмік-ю.
  • Горад-ю.
  • Віншаваць юбіляра.

|| ж. юбілярка, .

ювелір, , м.

Майстар, які вырабляе прадметы мастацтва, упрыгожанні і пад. з каштоўных металаў, з каштоўнымі камянямі, або прадавец такіх прадметаў.

ювелірны, .

  1. Які мае адносіны да вырабаў з каштоўных металаў і камянёў.

    • Ювелірная майстэрня.
    • Ювелірныя вырабы.
  2. перан. Тонкі, дасканалы, такі, як у ювеліра; умела і старанна апрацаваны.

    • Ювелірная работа.
    • Ювелірнае выкананне.