Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

шыпучка, , ж. (разм.).

Шыпучы напітак.

шыпучы, .

  1. Які ўтварае шыпенне.

    • Шыпучая змяя.
  2. Які пеніцца і злёгку шыпіць ад выдзялення вуглякіслага газу (пра напіткі).

    • Шыпучыя віны (штучна газіраваныя).

|| наз. шыпучасць, .

шыпшына, , ж.

Дзікая кустовая ружа з простымі, не махровымі кветкамі, а таксама плады гэтай расліны.

|| прым. шыпшынавы, .

шыпшыннік, , м., зб.

Кусты, зараснік шыпшыны.

  • Густы ш.

шыпячы, .

Пра гукі мовы: які вымаўляецца з шыпеннем.

  • Шыпячыя зычныя (ж, ш, ч).

шыр, , ж.

  1. Шырыня, вялікія памеры ў шырыню.

    • Змераць прагон на ўсю ш.
  2. Шырокая прастора, шырыня (гл. шырокі ў 3 і 6 знач.).

    • Разгарнуцца ва ўсю ш. (цалкам праявіць свае магчымасці).

шырака...

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «шырока...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр. шыракагруды, шыракалісты, шыракатвары.

шыракакрысы, .

Які мае шырокія крысы.

  • Ш. сурдут.

шыракаплечы, .

Шырокі ў плячах, плячысты.

  • Ш. мужчына.

шырата, , ж.

Адлегласць ад экватара па мерыдыяну, якая выражаецца ў градусах.

  • Паўночныя шыроты.
  • На ўсіх шыротах (на ўсім зямным шары, усюды).

|| прым. шыротны, .