Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

чэрствы, .

  1. Засохлы, цвёрды, сухі, нясвежы.

    • Ч. хлеб.
    • Чэрствая булка.
  2. перан. Нячулы, бяздушны.

    • Ч. чалавек.
    • Чэрствая душа.

|| наз. чэрствасць, .

чэсаны, .

Мяккія і тонкія валёнкі з часанай воўны.

чэсны, .

  1. Праўдзівы, прамы; добрасумленны.

    • Ч. чалавек.
    • Ч. ўчынак.
  2. Заснаваны на правілах чэсці, добрапрыстойнасці.

    • Чэснае жыццё.
    • Чэснае імя.
  3. Маральна чысты, цнатлівы.

  • Чэснае слова — выраз, які ўпэўнівае ў праўдзівасці чаго-н.

|| наз. чэснасць, .

чэсць, , ж.

  1. Вартыя павагі і гордасці маральныя якасці чалавека; яго адпаведныя прынцыпы.

    • Справа чэсці.
  2. Добрая, незаплямленая рэпутацыя чалавека.

    • Бараніць ч. свайго імя.
  3. Цнатлівасць, нявіннасць (пра жанчын).

  4. Слава, павага, пашана.

    • Госці ведалі, каму аказваць ч.
    • Ч. таму, хто самааддана працуе.

  • Аддаць чэсць каму — прывітаць ваеннага, прыклаўшы руку да галаўнога ўбору.

  • Пара і чэсць знаць (разм.) — пара закончыць што-н.

чэхі, , м.

Заходнеславянскі народ, які складае асноўнае насельніцтва Чэхіі.

|| ж. чэшка, .

|| прым. чэшскі, .

чэчэнцы, , м.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Чэчэнскай Рэспублікі, што ўваходзіць у склад Расійскай Федэрацыі.

|| ж. чэчэнка, .

|| прым. чэчэнскі, .

чэшкі, , ж.

Спартыўныя тапачкі на лёгкай (звычайна на ласінай) падэшве для заняткаў гімнастыкай.

шабас, , м.

  1. Суботні адпачынак, усталяваны яўрэйскай рэлігіяй.

  2. Тое, што і шабаш.

шабасаваць, ; незак.

Святкаваць шабас.

  • Яўрэі шабасавалі звычайна па корчмах.

шабаш1, , м. (разм.).

  1. Заканчэнне работы, перапынак для адпачынку.

    • Гудок паклікаў на ш.
  2. у знач. вык. Скончана, даволі.

    • Я за такое больш брацца не буду, ш.